Watsha Tsotsi: INDUKU KAYIWAKHI UMUZI!

28 Jan, 2016 - 00:01 0 Views

uMthunywa

KUNDATSHANA yethu edluleyo besike sasuka ezindlini saya ngasezikolweni lapho esikhuthazane khona ngokulondoloza imali lenye impahla eyinotho ezikolo lakwezinye izakhiwo zamabhizimusi ezigcina imali. Sithe thina, kasihleleni inhlelo zokuvikela ukwebiwa kwemali ezifana lesikuthi yi-fraud strategy ngesiNgisi lokufaka ama-alarm, ama-CCTV, izibane lapho okulamandla kagetsi khona, ukuqatsha ama-security lokwenza okunye okunjalo.

Siqhubeka silibonga bakwethu ngokusiphathisa libala indatshana zethu, ukugcwalisela inhlelo esizibonisanayo kunye lokusipha eyenu imibono lamaqhinga. Silitshayela ihlombe ngomsebenzi omuhle wokudlelana lamapholisa.

Ukunqoba okwenziwa yiZimbabwe Republic Police (ZRP) okufakazwe langumbono wephephandaba likazulu kuviki edluleyo kufezeka ngenxa yosekelo lwenu, lingadinwa.

Kule indatshana yethu yalamuhla sizabuyela ezindlini kancane ngoba sinanzelele ukuba kulabantu abanengi ababulalanayo beyizithandani, izihlobo kumbe umdeni. Sikhuluma kunje nje, ku-4867 elokitshini leChinotimba edolobheni leVictoria Falls, kuloMnumzana Rangarirai Chadyeshumba oleminyaka engu-26 ubudala olimaze umkakhe kabuhlungu kuyonale iviki.

Kubikwa uChadyeshumba egoqe inqindi, waqoqa umdladla, wadladlaza umkakhe oleminyaka engu-20 yokuzalwa.

Umkakhe, uAlice Manyawu ufele ukucela nje ukuba ake ethekelele izihlobo zakhe. Kusenjalo, uTrymore Sibanda oyisakhamuzi sakoMazwimabili eGwelutshena, utshaye uLungile Sibanda oleminyaka engu-18 eyokuzalwa ohlala emzini kaGeorgina Mnkandla eyisihlobo sikaSibanda. USibanda utshaye umzukulu wakhe uLungile emethesa umlandu wokuphuza ukuphenduka emfuleni lapho akade eyekukha khona amanzi.

ULungile usele elemvimvinya emzimbeni lasekhanda ngokutshaywa ngenswazi. Phela ubesithi olunye lungaqamuka, ukhulu uSibanda athathe olunye. UMaSibanda uqhakazwe langamampama lenhlanekela ebusweni okumtshiye evuvukile ebusweni.

UCarlos Vieira oleminyaka engu-22 eyokuzalwa, ohlala ku 104 Nepia eHillside koBulawayo, utshaye uGodfree Mukaro oleminyaka engu-33 ubudala ngemva kokuxabana etshwaleni koSenco Night Club emavinkilini akoMahamba eInyathi. UVieira udakaze uMukaro ngenqindi kanye elihlweni ngemva kokwehlulana enkulumeni ngabo 0330 emathathakusa. Lelolihlo likaGodfrey lisele livuvukile okokuthi kubikwa wahamba nzima esiyakwelatshwa lokubuyela ngakwakhe.

Ngokunjalo, lezi yizibonelo nje zokuveza ukuba induku kayiwakhi umuzi. Ngaphandle kokubotshwa okwenziwe bonke laba abantu engibethule lapha, imuli zabo zizasala endlaleni baze bakhitshelwe ifayindi, ibheyili kumbe ukuphuma ejele.

Abatshayiweyo bahlanyelwe izinyalo emzimbeni ezingaba yingozi empilweni zabo. Banengi abafayo ngenxa yengxabano zasezindlini ezifana lalezi engizethule lapha. Imizi eminengi iyachitheka ngodlakela olunje. Edolobheni leVictoria Falls, kuloGedion Gumbo ohlala ku 3090 elokitshini leChinotimba eVictoria Falls ogile imikhuba watshaya unogada obebalindile benatha utshwala ebhawa lakoMkhali elokitshini leMkhosana.

Kakudinganga ukuba ukunatha kwakhe aze adakwe kusukela emini kusiyafika ngo 0300 emadabukakusa, ubelindwe ngama-security lawo alomunye wawo amtshaye ngenqindi wamhluzula isikhumba sekhanda! Khona eFolosi njalo, kuloMnumzana Mpande otshaye uNothando Khumalo ngogodo esiswini ngemva kokwehluleka ukuzithiba ngesikhathi elamula umngane wakhe uMnumzana Munkuli ohlala esigabeni saseMonde emaphandleni aseVictoria Falls obexabana lomkakhe, yena uNothando lo. Bobabili ngobungane babo, behlulekile ukuveza uthando lobungane lokwakha kuMunkuli lomkakhe.

Ugodo yisikhali esinzima bakwethu othi uma ucabanga ukuba esiswini sizafika sihlala ngaphi silimazani, uyaswela ukuba kanti ukukhulumisana bekutheni? Kodwa-ke ukwenzile uMpande ukutshaya isitsha esibuthakathaka ngogodo olomileyo! Sokudinga ukuba ayehlolwa uNothando ukuze kubonakale ukuba ulimele okunganani.

Inkuthazo yethu ngeyokuba kasikhuzeni umoya sikhathi sonke bakwethu. Ezindlini, emabhawa ngaphi langaphi lapho esiyabe sikhona, kasizikhuzeni kusukela enkulumeni kuze kuyefika kuzenzo zethu.

Uma lingehlulana, phangani lidinge umlamulankunzi ogoqela izihlobo, inkokheli zamabandla, ezezigaba kumbe ukuya emapholiseni aseduzane lani ehofisini kaCommunity Relations and Liaison Officers (CRLOs) kumbe abe-Victim Friendly Unit (VFU). Abaphatha amahofisi la bawufundela umsebenzi wokulamula lokucebisa abantu ngakho khululekani ukuyaphathiswa.

Ulaka luza kancane kancane njalo luya lukhula kusiya ngamaqhubu ayabe engalungisiswanga kumbe amathumba ayabe engakhanywanga, ayamila futhi! Amathumba kumbe amaqhubu engikhuluma ngawo lapha yizikhwili eziyabe ziphakathi kwabantu ezicina zivela ngesehlakalo esibukeka sengathi kasila msebenzi. Kasiceleni umusa, uzwelo lothando sikhathi sonke lapho sithandaza ukuze nxa ulaka solusiza sivikeleke. Vikelani udlakela sikhathi sonke.

Abanini bamabhawa, ama-night club lezinye indawo zokuzilibazisa landelani izikhathi elazinikwa ngokusemthethweni lapho liphiwa amacence okuqhuba lowomsebenzi. Lizananzelela ukuba inengi labatshayana emabhawa balimazana emadabukakusa kumbe phakathi kobusuku izikhathi zokuvala sezedlule.

Amapholisa avalisa amabhawa nsuku zonke lokubopha abanathela endaweni ezingafanelanga okwaziwa ngelika-public drinking ngesiNgisi kodwa-ke sithi thina lani banini balezo zindawo, lingaqakathekisi imali engenayo kuphela ngoba lingabotshwa leyomali izabe izaphuma isinengi kakhulu. Njalo, abantu bangabulalana endaweni zenu zamabhizimusi, lingagagasi amapholisa sedinga usizo lokucubungula lawo macala.

Kasilondolozeni impilo bakwethu, silwe lemikhuhlane lokunye okuzindubo zemvelo hatshi ukubulalana. Kungaselani kayixabene, sidibane kwelizayo.

Thumelani imibono yenu kunombolo yeWhatsApp u-0783185092 kumbe ebulenjini [email protected]/[email protected] / [email protected].

Share This:

Sponsored Links