Ukuqalisa ibhizimusi encane yenkomo zochago

12 Oct, 2023 - 00:10 0 Views
Ukuqalisa ibhizimusi encane yenkomo zochago Dairy cows

uMthunywa

Langelihle Moyo

ABABONA ngezifuyo abeLivestock Production Development esabelweni se-Matabeleland North, sebekhuthaze labo abafisa ukuqala amabhizimusi amancane okufuya inkomo zochago ngendlela abangazilandela ukuphumelelisa amaphupho abo.

UMnumzana Cosmas Muzunde ongu-Dairy Officer esabelweni se-Matabeleland North uxwayise labo abafisa ukufuya inkomo zochago ngokumqoka abangakulandela ukuze amabhizimusi abo athuthuke.

“Nginanzelela ukuthi uzulu ngobunengi ikakhulu lapha kwelakithi sebegxila kakhulu kwezokulima lezokufuya kodwa-ke ngizagxila kakhulu kulabo abafuna ukwenza ibhizimusi elincane kwezenkomo zochago.

“Okokuqala okumele likunanzelele kubhizimusi leli elenkomo zochago yikuthi, okuyikho okumqoka okukulethela imali kumbe okungenza ibhizimusi libe liqhubekele phambili kuyini. Uchago yilo oluletha inzuzo enengi ngoba kuyilo oluthengiswayo.

“Uchago kumele lube ngolohlonzi ukuze luthengwe kakhulu lulethe inzuzo ephezulu. Kukanti nxa ungakaqalisi ibhizimusi le kumele uqale ngokwazi ukuthi uchago lwakho uzaluthengisela kuwaphi amankampani, lokhu kwenzelwa ukuthi ungalahlekelwa kakhulu nxa ususengile ngoba uchago luphanga luvuthwe.

“Okwesibili izinga lohlonzi lochago lwenkomo zakho lwenza ukuthi amankampani amanengi agijimele kuwe njalo ibhizimusi lihambe kuhle,” kutsho uMnu Muzunde.

“Ukuhlanzeka kwezibaya lalapho okugcinelwa khona uchago kuqakathekile ngoba akulamuntu ofuna ukuthenga uchago lapho okulengcekeza khona. Lalapho okugcwele khona impukane. Ngakho kumele lithenge imithi yokufafaza ukuxotsha impukane leminye eyokuvikela imikhuhlane enkomeni,” kulandisa uMnu Muzunde.

Uphethe ngokukhuluma ngokudla okulungele inkomo zochago lokuthi kumele ziphiwe njani ukudla lamanzi.

“Inkomo zochago akumelanga ziswele ukudla. Kumele ziphiwe ukudla kabili ngosuku. Nxa zisidla njalo zithola amanzi eneleyo lokhu kwenza zilethe uchago olunengi njalo olulohlonzi. Khathesi ngesikhathi sokutshisa asinanzeleleni ukuthi inkomo zethu zihlala zilamanzi eneleyo,” kuphetha uMnu Muzunde.

Share This:

Sponsored Links