Yenzani i–cross breeding ilemihlobo emihle yenkomo

14 Feb, 2019 - 00:02 0 Views
Yenzani i–cross breeding ilemihlobo emihle yenkomo Imihlobo yenkomo ezalwa ngemva kokwenza i-cross breeding ayibanjwa yimikhuhlane masinyane

uMthunywa

Musa Janga

INHLANGANISO yeLivestock Production Development koBulawayo isikhuthaze abalimi elizweni lonke jikelele ukuthi baqakathekise ukuhlanganisa inkomo (i-cross breeding) ukuze babelamabhizimusi angabalethela inzuzo enhle. 

Intatheli kaMthunywa ikhulumisane loMnumzana Cosmas Muzunde onguLivestock Specilast esabelweni seMatabeleland North yena ocacise ngobuhle be-cross breeding kubalimi benkomo.

“I-cross breeding yindlela yokuzalisa inkomo zomhlobo wakithi lomhlobo wenkomo zakwamanye amazwe. Lindlela inhle ngoba yenza abalimi bathole umhlobo wenkomo ezingabanika imali enhle.

“Imihlobo yenkomo ezalwa ngemva kokwenza i-cross breeding ayibanjwa yimikhuhlane masinyane kulezomhlobo munye. Inkomo zakuleli azibanjwa yimikhuhlane lula njengezangaphandle ngakho ungahlanganisa umhlobo wakuleli lowakwelinye ilizwe kuphuma inkomo engabanjwa lula yimikhuhlane.

“Ungathatha iBrahman yona okungumhlobo wakwamanye amazwe omkhulu uyihlanganise lomhlobo wakithi wama-Nguni kuyaphuma inkomo ekhula masinyane njalo enkulu ukwedlula lezi ngoba iBrahman lingumhlobo okhula masinya ngalokhu ke umlimi uba lebhizimusi elihle ngoba inkomo iphangisa ukukhula ukuze ithengiswe.

“Inkomo ze-cross breeding ziqinile njalo ziba lesisindo okwenza ithengwe masinyane  ukwedlula ezomhlobo munye. Inkomo zomhlobo munye kuthiwa yi-In Breeding yona eyindlela ethandwa ngabalimi abanengi belizweni njalo lindlela iyababulalela amabhizimusi abo ngoba inkomo zabo ziyabe zilesisindo esincane kuleze-cross breeding,” kulandisa uMnu Muzunde.

Ubuye wathi indlela elula yokwenza i-cross breeding yikuthatha ubudoda benkomo yomhlobo wangaphandle kwelizwe uzalise eyakithi kusetshenziswa indlela ye-Artficial Insermination. Kulokuthi umlimi atshone edonsa inkomo yomhlobo wangaphandle kwelizwe uyathatha ubudoda bayo kuphela.

“I-artificial insermination inhle ngoba ubudoda benkomo uyenelisa ukubugcina okweminyaka  eminengi loba inkunzi yakhona seyafa. Okunye njalo uyenelisa ukuthi  uhlole imikhuhlane kubudoda benkomo leyo andubana  ubufake kunkomokazi,” kuchaza UMnu Muzunde.

Uphethe ngokuthi abalimi abanengi abenzi i-cross breeding ngenxa yokuswela ulwazi ngakho.

“Sesinanzelele ukuthi inengi labalimi belizweni abenzi i-cross breeding ngenxa yokuswela ulwazi ngakho sibacebisa ukuthi bengavilaphi ukubuya emawofisini ethu bezobuzisisa ngalokhu,” kuphetha uMnu Muzunde.

Share This:

Sponsored Links