uMthunywa
Bongani Ndlovu
KULEZINSUKU abalimi abanengi sebesebenzisa imithi yesilungu edulayo ukubulala izibungu kukanti balakho ukuthi basebenzise indlela zesiNtu ukubulala izibungu ezilinyweni zabo ngoba kawudingi imali.
UNkosanza Siphilisiwe Moyo ongumlimi uveze ukuthi abalimi balakho ukusebenzisa umlotha ukubulala izibungu.
“Abalimi sebesebenzisa imithi yesilungu ezilinyweni zabo, sebekhohliwe ngemithi yesintu esingayisebenzisa enjengomlotha. Umlotha wenza izimanga ezilinyweni.
“Okokuqala umlotha uyasebenza ekuxotsheni izibungu kuzilimo. Nxa ulimile kumbe yimibhida loba umumbu uyathatha umlotha ufafaze phezulu kwesilimo kumbe lapho izibungu ezihlala khona ungenza njalo izibungu ziyabaleka ngoba kazenelisi ukuhlala lapho. Ngalokho ke uyabe ususize isilimo sakho ukuze sikhule ngendlela,” kuchaza uNkszn Moyo.
Uqhubekele phambili waveza ubuhle bomlotha ezilinyweni lasezikhwameni zabalimi.
“Imali iyahlupha kulezi insuku kulokuthi uthwale nzima udinga imali yokuthenga umuthi ungazisebenzisela umlotha oyingqwele ekubulaleni izibungu ezihlasela imibhida, amatamatisi kanye lehanyanisi,” kulandisa uNkszn Moyo.
Uqhubekele phambili esithi umlotha uyancedisa ekwenzeni umquba omuhle. Ungahlanganisa umlotha lokunye wenze umquba, njalo lowomquba uyahlala isikhathi eside emhlabathini izilimo zikhule kuhle.
“Abalimi kabasebenzise umlotha nxa besenza umquba. Umquba lo uyahlala isikhathi emhlabathini okuyindlela efunakalayo nxa ulima izilimo,” kuchaza uNkszn Moyo.
Uphethe ngokuthi abalimi kabaqakathekise ukusebenzisa imithi yesintu abazenzela yona kulokuyakhipha imali bethenga imithi.
Ukusebenzisa umlotha akuhluphi ngitsho njalo usebenza ngcono ezilinyweni futhi wona awubuyi ulimaze umhlabathi kumbe izilimo ngokuya kwesikhathi,” kuphetha UNkszn Moyo.
