uMthunywa
BAKWETHU sonke siyazi ukuthi imfundo lilifa elinikwa umntwana wonke njalo angeke alithathelwa ngomunye umuntu loba sekutheni.
Sonke siyazi njalo ukuthi lololwazi siluthola ezikolo, kungakho kuyadingeka ukuba wonke umuntu ayekuthi qoki emnyango wekilasini ukuze abakufundeleyo lokho ababalisi babavule ingqondo.
Kumqoka njalo ukuthi sinanzelele ukuthi ngabe akulabantu esibabiza sithi ngababalisi ngabe sonke siyiziwula nje ezingazi lutho.
Kunengi osokuhlasele ilizwe lethu ngendlela ezwisa usizi okugoqela ukungaholi imali eneleyo kwabantu abatshiyeneyo, ubugwelegwele lokunye okunengi okudinga ukulungisiswa.
UHulumende kumele akhangelisise mhlawumbe uzabona ukuthi loba izinto zinzima bakhona abantu abalokhu besazimisele. Abantu laba basebenza gadalala mihla lemihla ukuze babele abantwabethu ulwazi oluyilo oluzakwenza babe ngabakhokheli bakusasa.
Kuyadanisa-ke ukuthi lanxa sekulamaviki amathathu izikolo zivuliwe abafundi kukhanya ezikolo ezinengi kabafundi ngenxa yokuba ababalisi kabalawo umfutho wokufundisa abantwana ngoba besola iholo abalitholayo.
Kubalulekile ukuba izikhalazo zababalisi zilalelwe ngoba abantwana nxa sebencitshwa ilifa eliyimfundo kuphambanisa ikusasa labo.
Ababalisi ngabanye abantu abaqakathekileyo njalo abadingakalayo nsuku zonke njalo isizwe ngeke saphumelela bengekho kungakho-ke kuyadingeka ukuthi baphiwe iholo elingcono.
Nxa ababalisi bangaphathwa kuhle emisebenzini kuzakwenza njalo bangacini befulathela kuleli besiyadinga imisebenzi kwamanye amazwe ngoba bezathola iholo elingcono kiwo.
Banengi asebasuka kweleZimbabwe ngenxa yemali abayiholayo bayadinga imisebenzi eNamibia, Botswana, South Africa lakwamanye amazwe.
Kuyadingeka ukuthi inhlupho ezibhekane lababalisi zihlalelwe phansi ngokuphangisa ukuze izisebenzi zingaphaphatheki ziphose phansi amajogwe ziye kwezinye indawo labantwana labo bacine belahlekelwe lithuba lokufunda.
Kuyinto ebuhlungu sibili kibo ababalisi ukuthi phezu komsebenzi abawenzayo banikwe imadlana engelakho ukubaphutshisa inyanga bacine bephila ngokuhlala beseboleka imali.
Kungumbono waleliphephandaba ukuthi uHulumende angahlala phansi akhulumisane labo ababalisi ngobunono obukhulu kungaphuma umhlahlandlela ongenza ababalisi bajabulele umsebenzi wabo ngasikhathi sinye labafundi labo bathole ulwazi olulilungelo labo.
