uMthunywa
SiloMehleli Dube
Sebegqekeza emangcwabeni . . . !
NGATHI ngivakatshele edolobheni leHarare kuviki ephelileyo, ngabona umhlola engingakaze ngiwubone kumbe ukuzwa ngawo lokhe ngathwetshulwa yingwe. Ngathi ngisemtshoveni ekuseni ngabona inhloko zendaba lephephandaba abalibiza bathi nguKwayedza kwakubhalwe ukuthi kulamadoda abanjwe etshontsha amatshe lawa afakwa emangcwabeni abizwa ngolimi lwabondlebe zikhanyilanga ama-tombstone lamabhokisi okungcwabela awohlobo lwama-casket.
Amasela la kuthiwa bafika bembe isidumbu bakutule bathathe sibi sengubo eyabe igoqele umufi bayethengisa.
Ngaqala ngingani ngiyangabaza ngoba ngangicabanga ukuthi leliphephandaba njengoba libhalwe ngolimi lwesiShona mhlawumbe ngithi lungeqile ulimi lwasempumalanga. Ngabuza elinye ikhehla engangihleli phansi kwalo ngenhlahla lalikwazi ukubala njalo lachaza ukuthi lalingumbalisi ngensuku zalo zobutsha. Ngakhuza ngababaza ngoba kuyinto eyangethusayo ngoba ngizibuza ukuthi kambe kulomuntu opheleleyo ongayagebhana lesidumbu angasaziyo ukuthi ngesikabani njalo lokuthi umuntu wakhona ubulewe yini, njalo umuntu bathi nxa esefile unjengenhlanzi akalutho ukubola, ubalephunga elikutshaya uzwe kuluma emakhaleni.
Yebo, siyazi lonyaka izulu alinanga, kulendlala njalo lemisebenzi itholakala nzima kodwa ukuthi umuntu opheleleyo engqondweni sengaze akhethe ukuziphilisa ngendlela enje, ingani lazo izinja ziyasihlonipha isidumbu ngeke ubone lithe langcwaba umuntu zifike ziphande ngaphandle mhlawumbe lingatshonisanga igodi lakhona.
Ngazibuza ukuthi nxa ebuzwa umuntu wakhona ngunkosikazi wakhe ukuthi uyivusephi imali uphendula athini. Lathi liqhubeka ikhehla leNkosi lingichazela ukuthi abantu inengi labo elihlala emadolobheni aliselaye unembeza, uzwa bethi siyahlanganisa abanye baze bathi ngolimi lwabontanga bayafukuza kumbe ‘ukungwavangwava.’
Uthi inengi labo abagqekeza emangcwabeni imali zakhona abazithola sebethengise abakugqekeze emathuneni ziphelela kubogologo ngoba befuna ukuhlala bedakiwe ngoba hlezi bedliwa yisazela. Omunye umama waze waqaga inkulumo yaleli khehla noma nje sasingakhulumi laye wathi lokhu kuvamile ukwenziwa linengi lama 2000 besitsho laba abazalwa nganeno kweminyaka yama 19 zimbece.
Kuthiwa nxa sebesiya khona emisebenzini yabo le bahotsha o-glue ukuze babelezibindi zamabhubesi ona angesabi lutho lemanzini ahubayo ayangena nxa ethanda. Ngahlaba phansi ngedolo ngacela kuMdali ukuthi lowo moya onje awuphange unyamalale ungakamemetheki ebantwini abanengi ngoba kuyacina sekudliwa yona inyama yomuntu evela emathuneni.
Ayixabene.
