Uncategorized

Phos’ elakho: Sokungeneni koMthwakazi?

19 May, 2016 - 00:05 0 Views
Phos’ elakho: Sokungeneni koMthwakazi? isindebele

uMthunywa

Cornelius Luphahla
SIZWE sikaMthwakazi, lina bezinyane lesilo namhlanje ngikhuluma ngikhuza imihlola esisenzakala lapha ngoba sitshaqisa umzimba. Asazi ukuthi isizwe ebesihlezi kamnandi kanjeya sesingenwe yini njengoba inengi labantu selivuka ubunke limile impondo lingena iganga.

Ngikhuluma nje inengi labantu kulezinsuku kalisazazi lokuthi lingobani njalo livela ngaphi selintula leganga okwentundu kaSobukhazi eyabonwa ngabantu kuthi abanye sebephenduke okunye ongeke ukwazi lokuthi kusani. Inengi labadala kalisakwazi ukufundisa abantwabalo ngesintu kanye langolimi lwakoMthwakazi.

Kulezinsuku intsha njengayo kayisakwazi ngitsho lokubala imibhalo elotshwe ngesiNdebele, okusuka kumangalise ukuthi pho sebeyimihlobo bani abantwana bakhathesi. Kunjalo nje akusintsha yodwa kodwa labanye abantu abadala kabasafuni kuzwa ngemibhalo yesiNdebele sebeqakathekisa eyesikhiwa. Pho umuntu engaziphatha njani ngendlela yesintu yena eselahlekelwe lulimi kanye lamasiko akhe?

Kambe nxa sisenza njalo singathuthuka njani njengoba isikhiwa lesi laso sidinga okwazi kanye lamasiko aso?

Yebo kufanele abantu basiqakathekise kodwa bengaze balahla ulimi lwabo ngoba yilo aluphethe ubuzwe babo.

Ngenxa yokulahla kwethu indimi kanye lamasiko ethu yikho inengi lentsha liphela okwamahlamvu ethintitheka ezihlahleni entwasa. Nanku phela inengi lentsha selathatha isiko lemzini elokuthengisa imizimba, ubukliwi kanye leminye imininingwana etshaqisa umzimba ebingekho izolo kusadliwa ngoludala.

Kathesi inengi kalisakuboni kusethusa ukuthengisa umzimba sekuyibhizimusi esisenziwa lemini libalele. Ekadeni lokhu bekuyinhlaka yotshani lokhu.  Umuntu omdala ubehlonitshwa kungakhathalekile ukuthi uyamazi kumbe kawumazi, kodwa kathesi inengi labadala yilo elingasakwazi ukuhlonipha abantwana labantwana abasakwazi ukuthi kulomuntu omdala.

Uthola umntwana omncane ebhinqilika edonsana lenkalakatha yekhehla elingangoyisemkhulu eqonda lalo endlini uthi mhlawumbe bayahamba nje kanti cha basemathandweni. Isimanga yikuthi ixhegu lalo liyabe lingaboni cala kulokho lizibonela usowalo. Mthwakazi kaNdaba kambe singathuthuka njani isizwe njengoba uthango soluzidlela amakhomane?

Ngalokhu bakaMalandela ngikhuthaza umphakathi ukuthi noma nje kuthiwa izinto ziyaguquka kodwa akutsho ukuthi kuguquka konke. Kambe ngabe kunjalo angithi nje ngabe lenkukhu kudala zaguquka ukukhala kwazo zakhala sa juba kumbe sathendele? Lokhu kuchaza ukuthi ukuguquka kwezinto kayisikho okudala ukuthi abantu baguquke.

Okudanisa kakhulu yikuthi inengi lamadoda akhathesi yilo asefake umunyu koMthwakazi okwesilwangulwangu esona uchago. Uthola indoda ithethe ilemuli kodwa ingahlanyi nje ngenxa yabomakhwapheni. Lemuli yayo iyabe ingasayazi ngitsho lasebusweni ihlala ifika ebusuku lanxa ithe yabakhona emini itshone ithuli du iku whatsapp le eyafikayo.

Pho nxa inhloko yomuzi isenza kanje ngubani ozafundisa imuli ukuqonda? Angithi yikho okudala ukuthi abantwana bafane xathu lomhlambi kaZelusile. Bakwethu kuqakathekile ukuhlala ngokuthula kanye lokulondoloza amasiko ethu kanye lobuzwe bethu ukuze isizwe sethu sithuthuke.

Share This:

Sponsored Links

Survey


We value your opinion! Take a moment to complete our survey

This will close in 20 seconds