KALANGA: Nlanda wagala asina tja angaleba

22 Sep, 2016 - 14:09 0 Views
KALANGA: Nlanda wagala asina tja angaleba

uMthunywa

Tina Buhe Lobs Dube
Tisingazibe kaMoyo ibo bakazwidana bakati ndiboBvuma balanda bakadzi behha boga, pamwe balanda banalodama. Bangati bhatsha bobaNkodza kuti tizibe kuti mumiha yakaMoyo balanda kunatjabanoleba kene banogala balibalanda semiha yose. Kana wagala akuna tjawungaleba nomilila kuti he uwo unowotini ukobvumabo utobela nhambo dzidze.

Ukaleyana nadzo ungalala pehhugwi kwelutabi senjiba.

Dama lakaleba likati Nlanda mbuya ndewembgwa inoti yanda ikasilebe. Nlanda unowana tjili tjako akasiya tjili tjako.

Nlanda unotobela koga kene akabona nditjinya aangaswike kanyi akaleba kuti tate banazwabanothama ape bangina mudoropo. Unohhalila nlomo, enyalala eti whu! Kene kukaba kuli buloyi go’nha angatongobudza babakidzani kuti koti kunolagwa kuna mbeba  inohha nemari. Unogala adla tjaanopiwa elinga koga. Kene ndikaba ndinanyoka inogala muguwhu ledombo lihule kwenzi azwitolebgwa. Nlanda unolinga koga. Kene ndikaba ndiwuntuma unota sayikoko.

Whudziyila kwebanlanda mubutjilo. Butapkwa gusiguhoma. Kene ukaba unaman’oni nezwinotiwa koyi unyalale. Kene ukaba ubona zwakaleyana koyi nyalala. Bubuya gunolebgwa kuyi nlanda mbuya ndewembgwa ndigupi? Koba kuhhaligwa zwinotjinyiwa. Kana unoleba tjaabona kene tja awha koyi unamanyepkwa iko kuli lebeswa lalisakalizana lebgwa. Ndizo apa uli nlanda nogala usaka sununguka. Kene ukaba uhaka seka notanga walinga yeno nayeno ukabona kuti kuna yani ukotjiziba seka udusila kuhhe kene sekela mukati kene saseka.

Kana butjilo kene nhu ape asaka sununguka golema. Anditi butjilo gozipa wakasununguka. Kolema kuti lubaka gose uba ubudziwa nomwenhu kuti tjithama woku, tjinodla hadza, tjinda kun’umba unobona bana babo nonkadzi kene nonlume uwo. Noba uhaka kuti ubvumigwe kuti unobona kuku babo nabatategulu babo kaMalaba, kuti undise mwana kun’anga dzetjikhuwa koba kuhaka bvumigwa nomwe nhu. Butapkwa! Ungaba usingabone koga umubulemo.

Ndizo nayikoko baKalanga bakalanganaape tilibatapkwa kene tilibalanda akuna tjatinga thama. Towhogala takatshambidzilika. Ngatisibvume kuba balanda. Tilambe tisalamba. Toziba kuti TjiKalanga tjoti “lamba kuba whubona jena” koga kubvila nasi iswi BaKalanga ngati lambeni iko dla kuba. Naswibo tibe banodla jena.

Nebakatilinga bazibe kuti atitosumiwha. Ngatinge banhu bakaMasendu ntolo kwabo hango itjigegwe. Kwaka kuyi “banhu bakaMasendu magola panyama” ngekuti baka bakabhatana, bezibana, bebhatshana kakale bana mazwibhato beziba nebawhola. Baka beyimagola panyama. Ungawatani magola panyama? Baka bezibgwa nawebo apa uti ndiwakaMasendu banhu beduse whutshe nawebo udada nebusendu uzwibona buhumba. BaKalanga ngatijalo naswibo. BoMalaba bakati ndibontombo tjisingapotelekwe. Waka usina tjawungabata. Baka basingake bakaba balanda.

Tilambe bulanda tizwipa sununguka. Tikabvuma bulanda tazwisungilila, towhoba tigala tikumbila koga. Ngatimukeni tibe iswi tina balanda. Tibe nezwinhu zwedu-bo tikoziba bhatshana. Kana atisina tjatinatjo koba kuyi tjuluka usinga bhuzwe kuti ndotjulukilani koga ubhuzwa kuti nditjuluke ndinoti pehhugwi kungapani? Koba kutiwa nekuti awuna tjitjo. Kwagala bahayi gokudlisa hambgwa. Ngatilambeni buhayi kutjata. Ngatizwibaakanyeni.

Makungulupeswa ndiyani unowaziba? Ndohaka kuti unowaziba abhudile patjena titongozuwa. Kukayi “Nkundla titjo banda, babona banoti hibava”. Ndobhuzwa BaKalanga kuti kolebani ikoko? Mundihandule, dzihhala dziyapo.

Titongowha TjiKalanga tjikobvu.

Kalanga Language and Cultural Development Association
[email protected]

Share This:

Sponsored Links

Survey


We value your opinion! Take a moment to complete our survey
<div class="survey-button-container" style="margin-left: -104px!important;"><a style="background-color: #da0000; position: fixed; color: #ffffff; transform: translateY(96%); text-decoration: none; padding: 12px 24px; border: none; border-radius: 4px;" href="https://www.surveymonkey.com/r/ZWTC6PG" target="blank">Take Survey</a></div>

This will close in 20 seconds