uMthunywa
Njengoba nje lina bakaMthwakazi ondlela zimhlophe lisazi ukuthi iphephandaba likaZulu kalideli ukulijabulisa lokuliqumbaqumba nsukuzonke nanku-ke kule iviki siliphathele ingwevu yembongi kayihayi nje yinyosi yenkosi.
Kakho ongawozela nxa ingwevu le sihaya, ngitsho ngeke alibeke phansi ikhanda nxa singenile lindoda.
Akungathandabuzwa ukuthi indoda le ehaya kangaka nguNkosinamandla Mkhwananzi. Ungakhutheki-ke muntu wabantu woza lendlebe nansi ingxoxo egijimisa igazi phakathi kwentatheli yephephandaba likazulu uCornelius Luphahla (CL) lembongi yodumo uNkosinamandla Mkhwananzi (NM).
CL: Umphakathi uthanda ukwazi imbali yakho lokuthi waqala nini umsebenzi lo wokuba yimbongi?
NM: Mina ngazalwa ngomnyaka ka-1952 eNyathi kwathi ngomnyaka ka-1959 ngaqala izifundo zami zika Sub A esikolo seMhlangeni eNyathi. Ngaqhubekela phambili ngezifundo zami kwathi ngomnyaka ka-1968 ngaya ku-Standard 6 esikolo se-Queens okuyikho engaqedela khona izifundo zami.
Kwathi ngomnyaka ka-1970 kusiyafika ku -1972 ngayasebenza e-Falls Hotel ngasuka ngo 1972 ngoba ngasengilenkani kwabelungu okwadala ukuthi bangibophe. Ngemva kwalokho ngasebenza emahoteleni agoqela iMidlands Hotel, Elephant Hotel, Sun Hotel kanye lamanye amahotela ngasengisiya empini ngo-1976 ngaze ngayatshiya ngo 1981.
CL: Akutsho jahelibanzi ukuba waqala nini ukuhaya lokhu okwenzayo njalo wakufundiswa ngubani?
NM: Ukuhaya lokhu ngeke ngitsho ukuthi ngakufundiswa ngubani ngoba lami ngazibona sengikwazi ngoba ngangivele ngithanda ezamasiko kanye lembali yabeNguni. Ngakho ke ukuhaya lokhu ngakuqala kudala ngisafunda ngakhula lakho noma nje ngingasakulobanga phansi kodwa ngiyakwenza ngoba kusekhanda.
CL: Tshela abantu jaha lakithi ukuthi wandise ukuhaya ngaphi njalo wenza nkondlo bani.
NM: Mina ngandise ukwenza umsebenzi lo emikhosini yamasiko, emitshadweni kanye lakweminye imidlalo etshiyeneyo. Ekuhayeni lapha ngandise ukuveza imbali yezibongo phose zonke ezakoMthwakazi ngibalise kanye lobukhosi obabukhona kanye lamaxhiba akhona. Okunye njalo ngiyenelisa ukuhaya umuntu ngimtema ngezangelo zakhe ikakhulu emitshadweni.
Ngakho umuntu engangitshela ukuba ufuna ngimhaye ngani ngiyakwenza ngoba ngilesiphiwo kulokhu.
CL: Ngaphandle kokuba yimbongi yiwuphi omunye umsebenzi owenzayo njalo uhlala ngaphi Gagisa?
NM: Ngaphandle kokuba yimbongi mina ngilipholisa ekhansilini yakoBulawayo kusukisela ngomnyaka ka1986 ngoba ngasuka ngatshiya ukuba lisotsha. Noma nje kithi kuseNyathi kodwa khathesi ngakhele eMncwazini exhibeni elalibuswa nguMtotobi Mlilo osokubizwa ngokuthi kuseFigtree njalo ngithethe, ngilabantwana abayisikhombisa.
CL: Tshela uZulu ukuthi sowake wathola sicoco bani ngobumbongi lobu njalo ukhangelele ukwenzani emnyakeni ozayo?
NM: Mina lokhu ngaqala ukuhaya lokhu angizake ngizihluphe ngokuncintisana lezinye imbongi ngoba ngangikuthatha njengento encane nje eyokufundisa abantu ngembali kanye lamasiko akoMthwakazi kodwa khathesi ngizangena-ke emincintiswaneni le njalo ngiyazi ngizanqoba.
CL: Lokhu waqala ukuhaya lokhu bunzima bani oyake uhlangane labo?
NM: Ubunzima engiyake ngihlangane labo njengembongi yikuthi esikhathini esinengi ngangibizwe emikhosini ethile ngingabongwa ngalutho okucina kudala ukwehla kwedlabuzane lokuhaya.
CL: Nkuthazo bani oyipha imbongi ezisacathula njengembongi endala.
NM: Ngithi kulezo imbongi ezisasungula zibambelele zingalahli ithemba noma nje abantu bengazibongi kahle nxa sezibajabulisile. Okunye njalo ngithi zihloniphe amasiko kanye lomphakathi ukuze zithuthuke ngamandla lomphakathi uzihloniphe.
