Buhwaba gwatibhatilila mubhudilila

30 Oct, 2016 - 00:10 0 Views

uMthunywa

Tina Buhe Lobs Dube
Dumilani buKalanga. Ndohanha hangana namwi kakale ndobvuma kuti motjila zwakanaka kose kose kwamuyako.

Tjila kwanyu whutjila kwedu nehanha kwenyu whuhanha kwedu. Nayiko kumipani kuKezi kwandakanoswika awha kuyi “hhisa ngeno ndilo yatate ndeyedu ndilo” ndomudumilisa. Ngono ndakandisingawhisise ndiwha benga banoti ndilo yatate ndeyedundilo”. Kana dundilo ndepano tundigwa ngono ape ndilo yatate yabe dundilo koba kwaba kumwe. Tjitalawunda! MaPothoko dzothubugwa miholo dzikaletjewa dzakajalo ngobe mibhuzwo ayitopela. Nasi naswibo toyisiya ipapo. Iswi kaMasendu takatowhoti “hhisa ndilo yatate neyedu.”

Tjikulu ludo, ngono igo ludo agutohaka zwisakagulizana. Banhu tigele tose muhango yatakapiwa naTate bedu bakudzimu ngono atitodana. Nhu unozwida iye koga asingakumbulile bamwe. Unoti tjose tjimwe netjimwe dzene tjabatjitje. Ngono akungatongojalo ngobe takatiwa tikaba banjinji.

Banhu tokon’wa bhudilila ngentha yokuti tizwihwaba. Tokumbulila mitumbu yedu koga. Ikoku kota kuti tisibone zwikule. Towhogala takatshambilidzika kunga kunoyi totshambilidzigwa iko kusina. Tjita akuna, tjita tjedu ndiswi banhu. Tjita tjonhu unhu, kana nhu ndiye unozwibulaya eti dzene ndadla ndoga.

Ape usingakuwhisise kuti ndiye unozwibulaya uyende unobhuzwa Masimbandoga. Iye Masimbandoga wakadza akadla nezwakaloyewa. Bamwe abatozwileba nekuti zwikulukulu banoti “wakadla zwisakayipamha”.

Buhwaba! Banhu bakatola dziminda ngebuhwaba. Nasi akuna tjabanota mukati. Baka betjiba koga beti dzene kwaba kwangu iko kusakabalizana. Konga nhumba inolila iti “kwangu kwangu” ayitoti “kwedu kwedu”. Bakabulaya tjaba ngekuti bamwe ndebakati beswika basilime.

Tjabakatola dziwaya idzo dzakadzakabakila minda bethubula benokombeledza mizi yabo bebakila newhuku zwitangana. Nasi todziyila apa tinda mudzizila. Nowana kulihhele n’ombe nemadonki mudzizila. Ngozi dzaba njinji banhu bapela beloba n’ombe nedzimota kwazo kwazo busiku. Kose kobva pabuhwaba. Nhu unotola tjinotjidza tjaba eti dzene tjatjidza iye yega ekangan’wa kuti nayiye umutjaba. Itjetjo tjaanobulaya tjowomuka tjihakika kakale kunli.

Banhu bakabethubula waya dzehala benoteya nadzo. Unoti ebva kunoteya ewana mwana wogwala. Ngaatjiloba foni azibise bamwe kweyekona ngobe waya wathubula. Kumandeni ungatondeka thobolo kugumbo lilo? Ukomuka unda neni?

Bamwe ndebanoti dzene kwamilika iye yega. Bamwe banoti bamilike unotshambilidza eti kube kuli iye yega unomilika. Ape umilika milidzabo bamwe ubabhatshe. Unamhahha ugele nebanhu bana mamo abo. Unamhahha ugele nebanhu bagele zwibuyanana. Lubhatsho atoguhaya.

Tisitongonga umwe mbisana waka awila mugomba. Ngono mugomba ilelo baka bawila bali banjinji ngono bakako’nwa bhuda. Kuku bomwe mbisana wakabe alimugomba bakawha netjatikala ngono bakatola ntambo nebanhu bekanda nabo ikweno kwawila banhu. Bakati beswika bakabhuzwa kuti mwana womwanabo angaba alimugomba  kene? Wakadabila nekuhanha kukulukulu ewha whi labo nayibo bewha whi lile bakahanha beziba kuti banowundusa. Bakatola ntambo bakayinginisa mugomba bakalaya kuti ngabhate ntambo ibo banokakata. Sayikoko ntambo yakati yaswika pasi akabhata bakatangisa kakata.

Baaka anabo pasi bakati bebona ntambo yokakatiwa bakayibhatabo beti dzene nayibo babhuda. Mbisana wakati ebona kuti banhu bose beyebhuda akaba eletja ntambo etata banhu ebaloba eti “letjani ntambo yakuku bangu, yahhila imi ndoga, yahhila imi ndoga”.  Unojalo unoletja ntambo elinga lambisa bamwe. Yakanobhuda isina nhu bakuhhe kwegomba bakatjenama koga. Bakapamha kakale ngono kukatikala tjinhu itjo zwatjo. Bakadza bakanyala ngono bakawunsiya kafila mukati ngentha yekuti waka ezwikumbulila yega ekon’wa zibila bamwe kuti nayibo banohaka butjilo. Musale zwakanaka muzibe kuti gala whuwhana.

Kalanga Language and Cultural Development Association
[email protected]
+263 772610726

Share This:

Sponsored Links

Survey


We value your opinion! Take a moment to complete our survey
<div class="survey-button-container" style="margin-left: -104px!important;"><a style="background-color: #da0000; position: fixed; color: #ffffff; transform: translateY(96%); text-decoration: none; padding: 12px 24px; border: none; border-radius: 4px;" href="https://www.surveymonkey.com/r/ZWTC6PG" target="blank">Take Survey</a></div>

This will close in 20 seconds