Ulimi Lomumo: Amazwi Omzali Angumphako

30 Sep, 2021 - 00:09 0 Views
Ulimi Lomumo: Amazwi Omzali Angumphako

uMthunywa

Sikhumbuzo Dabengwa
SIYAHLANGANA njalo bafundi kusifundo sethu sokuphathisana ngokwakha ubuntu bethu. Sike saba lekhefu elide lokuphumula ngenxa yomkhuhlane weCovid-19. Umbuzo esibalawo ekhanda yikuba kambe ekuphumeni kwethu emagumeni sisiyaqhubeka ngezifundo zethu sike sazuza na umphako wempilo? Uyini umphako wempilo lo. Umlayo.

Umlayo ngamazwi aphiwa umuntu osesiyaphila impilo etshiyene laleyi abekade eyiphila. Uyafunjathiswa amazwi ayiwo azamsiza ekumqondiseni nxa ehlangana lezehlakalo ezitshiyeneyo. Kuvamile –ke ukuba imilayo iphiwe labo abatshadayo, abathathanayo.

Ophuma egumeni laye uyahlalelwa phansi ukuze lapho ayakhona ahambe efumbethe indlela yokuphila elobuntu. Nxa kungasenziwanga lokhu abanye basuka balahleke ekuhambeni kwabo baziphathe butshapha. Abanye lanxa bewuphiwa umlayo abawulandeli.

Asizameni ukulandela imilayo bafundi ngoba iyasiza.

Ake sihlole nanku okwenziwe zimuli ezehlukeneyo ebantwaneni babo bengakahambi esikolo lapho abantwana abafunda behlala khona.

a)    Imuli yakoNdlovu ithe ingakalali yathi gwaqa kwenziwa umthandazo wokucela eNkosini ukuba abantwana bahambe kuhle esikolo. Ngemva komthandazo kube khona ingxoxo ebanzi evela kumama lobaba bebonisa intombi yabo lejaha labo ngokumele bakwenze nxa sebefike esikolo.

Umlayo ugxile kakhulu kuzifundo zabo bobabili beqathanisa lalokhu okukuzincwadi zempumela zabo. Abazali babuye bagxila ekuziphatheni kwabo ekufundeni esikolo.

Kuxoxiwe kabanzi ngezindlela zokugqoka, ukuhlanzeka, ukuziphatha kanye lokulalela ababalisi ekwenzeni imisebenzi yesikolo. Asikhulumi ngabangane.

Abazali bakubeke kwacaca ukuba baphile njani laba ababili ukuze ikusasa labo libe ngeliqhakazileyo labalihle.

Ngaphandle kwemilayo abazali bagcizelele langokunanzelela iziqondiso zempilo kulandela izinqumo zeCovid 19 umkhuhlane osuphambanise umhlaba wonke.

Isiphetho kube yisikhuthazo sokuhlala emthandazweni ukuze bangazithwaleli ijogwe lempilo. Ekuseni bavuka njalo ngomthandazo kuyiwa emabhasini ezikolo.

b)    Imuli yakoZithatheleni ivuke emathathakusa kulungiswa izimpahla zikaFana ukuze ayebamba ibhasi eya esikolo lapho afunda ehlala khona. UFana uke wathi tshampu wayagela ikhanda ngayizolo kodwa okusekhanda kuyesabeka. UFana usekufihle ngengowane.

Umphako usuphekiwe.Konke sekulungile imuli ingena emoteni kuyiwe emabhasini esikolo ngokutshetsha nanku isikhathi sesihambile ngoba uFana ezinye impahla ubengaziboni ezidinga.

Isikhathi sokuhlala laye phansi asisatholakalanga ngoba kuqoqwa impahla. Uhambo lukaFana yilo nje ngoba emabhasini uthola abangane bakhe ahle akhulule abazali ukuba bazihambele.

Imibuzo

a)    Phakathi kwezimuli lezi zombili yiyiphi imuli ekhulisa abantwana ngendlela?

b)    Letha umahluko owuthola kumuli yesibili uqathanisa lale eyokuqala.

c)    Kambe uFana uzabalalela ababalisi? Letha izizatho.

Siyabonga bafundi. Asihlanganeni kwelizayo.

Share This:

Sponsored Links