Uncategorized

Phos’ elakho: Ngobani ubugwelegwele ezikolweni?

21 Jan, 2016 - 00:01 0 Views
Phos’ elakho: Ngobani ubugwelegwele ezikolweni?

uMthunywa

Cornelius Luphahla
Sizwe sikaMthwakazi namhlanje ngithanda ukuveza obala ngobugwelegwele osobusenzakala ezikolweni. Angazi ukuthi ababalisi basuka babuswe yimimoya bani. Ngikhuluma nje kakho ongakuboniyo okwenziwa ngababalisi ikakhulu abaphathi bezikolo ngokubhadalisa izimali ngudlu ukuze abantwana bafunde.

Okusuka kungidanise yikuthi kulezinsuku umntwana ukuze athole indawo yokufunda esikolo uqala ngokufumbathisa umphathisikolo kunye labanye abalobukhokheli ezikolo. Nxa ungasakwenzanga lokhu khohlwa ukuthi ungayithola indawo yomntwana ngoba sokusebenza imali kuphela. Kambe nxa lisenzenje babalisi kaliboni yini ukuba lingcolisa amagama ezikolo kanye lawenu? Nxa likubona pho likwenzelani? BakaMthwakazi kusiya ngami ngabe liyaguquka lime eqinisweni litshiye ubugwelegwele lobu.

Isimanga yikuthi ababalisi laba abenza ubugwelegwele lobu yibo abahlala isikhathi eside ezikolweni bengasuswa kodwa abalungileyo masinyazana nje bahle basuswe, angazi kumbe yikuthi bayabe beveza imfihlo. Uthola umphathisikolo eseleminyaka ongeke uyazi ukuthi mingaki kodwa elokhu esalela esikolweni sinye uzibuze ukuthi kungani engadluleli kwesinye isikolo kumbe adedele abanye. Lokhu kungenxa yokuba uyabe esesazi ukuthi kulesosikolo kuntshontsheka njani njalo ebona ukuthi nxa engaya kwesinye isikolo ngeke enelise ukweba lokhu.

Ngikhuluma nje khathesi banengi abantwana abaswele izindawo zokufunda ezikolweni kuthiwa sokugcwele kanti zindlela zokufuna ukufumbathiswa. Usizi yikuthi loGiredi Zero ongadingi ngitsho lesithupha ukuze angene esikolo uthola kuthiwa uyiswele indawo kuthethwe abanye kwasala yena. Asazi ukuthi lapha kuyabe kusebenza luphi uhlobo lokukhetha. Ngokubona kwami lapha kuyabe kusetshenziswa inkethabetshabi lobugwelegwele kuphela zwi.

Kwezinye izikolo uthola kuthiwa ukuze umntwana athole indawo kufanele ahlawule imali ethile engabhalwayo ngitsho lengwalweni. Lokhu kuhle kuzikhanyele sobala ukuba imali le iyabe ingekho emthethweni, kuzindlela zobusela kuphela zwi. Ngikhuluma khathesi ezinye izikolo ikakhulu khonapha koBulawayo ukuze zithathe umntanakho kuthiwa kufanele uqale ukhuphe imali yokuthenga impahla ethile kodwa isimanga yikuthi imali leyo kayibhalwa phansi. Lokhu kusobala ukuthi zindlela zokuntshontshela abazali imali zabo kuphela.

Lani bazali nanzelelani nxa lisiyadingela abantwabenu indawo ezikolweni ngoba lizahlala lintshontshelwa kuphela.

Ngakho nxa libhadala izimali kufanele lazi ukuthi imali lezo ziyabhalwa emabhukwini lani liphiwe ama-receipts.

Lingabhadaliswa izimali ezingabhalwanga emabhukwini kufanele lizilandelele lizibuze ukuba ngezani ukuze lazi ukuthi zimali ezisemthethweni yini.

Okunye njalo bazali babantwana kufanele lingabajwayezi ababalisi laba. Akuthi nxa umbalisi sethe umfumbathise imali ukuze angenise umntanakho esikolweni, uvume njalo udinge ugcine ubufakazi obuthile bokuthi umphile imali ube sumphendukela-ke. Ekumphendukeleni lapha bikela amapholisa kanye labamaphephandaba ukuze ubusela lobu buvezwe obala emphakathini.

Ngiyazi ukuthi ababalisi laba nxa bebiza izimali lezi esikhathini esinengi bayabe besenza angani zisemthethweni khona zingezobusela kodwa kuqakathekile ukuthi lihlolisise kabanzi ukuba ngabe zisemthethweni kumbe yibusela.

Okusuka kwandise umkhuba lo wobusela yikuthi abazali labo abezwa kuhle nxa bengasafumbathisanga ababalisi.

Nxa indingeko zomntwana ukuba angene esikolo zingeneli kungcono udinge esinye isikolo esiyabe simvuma njengoba izikolo zizinengi kangaka. Ukungenisa umntwana esikolo ngudlu yikho okudala ukuthi umntwana acine engasaphumeleli kuhle ezifundweni ngoba sengene lapha ongenelisi khona.

Share This:

Sponsored Links

Survey


We value your opinion! Take a moment to complete our survey
<div class="survey-button-container" style="margin-left: -104px!important;"><a style="background-color: #da0000; position: fixed; color: #ffffff; transform: translateY(96%); text-decoration: none; padding: 12px 24px; border: none; border-radius: 4px;" href="https://www.surveymonkey.com/r/ZWTC6PG" target="blank">Take Survey</a></div>

This will close in 20 seconds