Uncategorized

Phos’ elakho: Litshiyelani abantwana bodwa bazali?

11 Feb, 2016 - 00:02 0 Views
Phos’ elakho: Litshiyelani abantwana bodwa bazali?

uMthunywa

Cornelius Luphahla

KAMBE ngubani ongakwaziyo ukuthi intandane enhle ngumakhothwa ngunina njalo kayikho ephandela eyinye kungasimntanayo? Pho nxa likwazi lokho kungani inengi lalapha koMthwakazi likuziba lokhu nanku phela litshiya abantwana bodwa liyesebenzela ngaphandle kwamazwe lithi ikhanda elilamehlo liyazibonela.

Yebo kambe abazali bayabe besiyadinga imisebenzi emazweni aphetsheya kodwa ngabe benzenje betshiya abantu bokubakhangelela abantwababo, kodwa nkani abantwana sebefaniswa lomhlambi kazelusile owabonwa ngabantu. Ngikhuluma nje banengi kakhulu abantwana abahlala bodwa emakhaya kanye lemadolobheni abazali babo bengekho besemazweni aphetsheya bengagqize qhakala.

Usizi olubakhona yikuthi inengi lalaba bantwana abahlala bodwa esikhathini esinengi kubanzima ukuthi liphumelele kuhle ezifundweni. Lokhu kungenxa yokuthi kuyabe kungela muntu obakhuthaza ngemfundo lababantwana njalo abantwana abanjalo bayabe bengasaziphathanga kuhle okusuka kudale ukuthi bazithwale besafunda kumbe bahlaselwe yimikhuhlane etshiyeneyo ngokungaziphathi.

Ngikhuluma nje elokitshini leMagwegwe West sokukompunzi idla emini ngenxa yokuthi izindlu ezinengi kulelilokitshi zihlala abantwana abangelabazali. Abanye balababantwana bahle bazendise besafunda kuthi nxa sebelabantwana abafana bakhona babatshiye kabuhlungu batshaye utshani. Pho bakaMthwakazi kungani lingazami amanye amacebo okuvikela abantwabenu kulolusizi nxa lisiyasebenzela khatshana.

Angithi ukutshiywa kwabantwana lokhu yikho okusuka kudale ukuthi abantwana laba kukhanye angathi kabakuthandi ukufunda kanti badinga umalusi oqondileyo. Mthwakazi kaNdaba vuleka amehlo ubone ububi lobu obenzakala ebantwaneni ngoba yikho okubabulalela ikusasa labo.

Okunye okusuka kukhathaze yikuthi lomthetho wakulezinsuku sudala ubunzima kubazali ngoba sokuthiwa abantwana abasatshaywa. Ngenxa yokungasatshaywa kwabo lokhu sebesona ngamandla, uthola umntwana phakathi kwamabili edakwe engasazazi khonapho engekho lendlini. Wenzenje uthembe ukuthi kakho ozamthinta ngoba umthetho okhona uyamvikela ekutshayweni.

Kambe ukutshaya umntwana kwake kwabulala bani bakaMthwakazi? Angithi nje lombhalo egwalweni olungcwele kuZaga uyatsho ukuthi imvimvinya ilungile, okuchaza ukuthi uswazi luyaphungula ukwedelela njalo umzali otshaya umntwana uchaza ukuthi uyamthanda yikho emeluleka. Kambe kungahlala kunje kuyini okuzalunga lapha koMthwakazi bakwethu?

Ngikhuluma nje abantwana abahlala bodwa sebekhathazile koMthwakazi ngoba inengi labo yilo elicina lifunda ubugebengu. Uthola umntwana esezenza umuntu omdala ethi nxa ekhuzwa ephulele iziqu endlebeni aphendule angathi uphendula umnawakhe. Pho singasakha njani isizwe sikaMthwakazi nxa intsha isenza ubudlwangudlwangu obunje?

Noma nje oMandulo babethi intandane izwa ukulaywa komakhelwane kodwa njengoba khathesi umthetho sungasakuvumi ke ukuthi umakhelwane akhuze umntwana? Angithi engamkhuza umntwana lo asuke lapho ayebikela amapholisa athi uyamhlupha, wona asuka athole umsebenzi ambophe nje. BakaMalandela njengoba libona ukuthi isimo sesisibi ebantwaneni ake lizame amanye amacebo okuvikela abantwabenu.

Share This:

Sponsored Links

Survey


We value your opinion! Take a moment to complete our survey

This will close in 20 seconds