Isinciphiso sebizo siyaqhutshwa

13 Feb, 2020 - 00:02 0 Views
Isinciphiso sebizo siyaqhutshwa

uMthunywa

Ukwakhiwa kwesincciphiso

NANZI ezinye izibonelo zesinciphiso: amanzi – amanzana, umuzi – umuzana, isihlahla – isihlahlana, umlenze – umlenzan, induku – indukwana, ibizo – ibizwana. Nxa sikhangelisisa kahle sinanzelela ukuthi amabizo acina ngonkamisa –a kumbe –e kumbe – i kumbe –o kumbe –u.

Ukwakha isinciphiso – wonke la amabizo asebenzisa isijobelelo sesinciphiso u –ana. Lawo acina ngabonkamisa –a, -e lo -i uyabasusa laba onkamisa ubusujobelela isijobelelo sesinciphiso u – ana endaweni yabo. Lawo aamabizo acina ngonkamisa –o kumbe –u uyabangwaqazisa laba onkamisa babe ngusingankamisa –w- besekujotshelelwa isijobelelo sesinciphiso u –ana.

Izibonelo: isihlahl(a) + -ana >isihlahlana, umlenz(e) +ana > umlenzana, umuz(i) + ana > umuzana Kodwa la alandelayo alokungwaqazisa: ibiz(o) + w + ana >ibizwana, induk(u) + w +ana > indukwana. Nanzelela: Emabizweni acina ngonkamisa u –o –lo –u- njengasemabizweni: – ibizo, induku; unkamisa u-o lo –u abasuswa, kodwa bayangwaqaziswa babengusingankamisa u – w-.

Akhona amanye amabizo angabaludubo ekwakheni isinciphiso. Lawo yilawo alondebembili kumbe unsinini elungeni lokucina. Lowo ndebembili kumbe nsinini uguquka abe ngulwangeni anduba kujotshelelwe isijobelelo sesinciphiso u –ana ngemva kokususa unkamisa wokucina webizo.

Nansi inguquko yabondebembili labonsinini besiba ngolwangeni: Izibonelo: Ondebembili p (ipopo) > Olwangeni – tsh(ipotshana), ph(impuphu) > tsh (imputshana). Ukuze abafundi bekuzwisise kuhle lapha sizaqala isifundo sethu seviki ezayo khona lapha.

Share This:

Sponsored Links