uMthunywa
Ukusetshenziswa kwaso emutshweni
Lamhla siqala lapho esithi isabizwana singama esikhundleni sebizo eliyinhloko emutshweni, sibe yinhloko. Izibonelo: Wona athengiswa ngemali ephansi. Bona baxotshwe esikolo. Wona yisabizwana soqobo esimele ibizo emutshweni.
Isabizwana singaba ngumenziwa emutshweni. Ubaba uthenge zona. Zona yisabizwana soqobo esingumenziwa kulo umutsho. Abantwana babulele lona. Lona yisabizwana esingumenziwa kulo umutsho. U/lona/ engabe emele ibizo elingaba ngumenziwa iqhaga.
Izabizwana zingasebenza zilandelane emutshweni. Usitshengisile ukuthi sithathelwe bona bonke. Umfana lo usithengise lona leli. Bona bonke yisabizwana soqobo /bona/ esilandelana lesabizwana senani /bonke.
Isabizwana soqobo siyasisebenzisa lezakhi zesandiso. Nxa sisebenza lalezi zakhi, isiqu sesabizwaba u-na siyasisusa. Izibonelo: laye – layena; ngaso – ngasona. Ngimbone ehamba laye. Ufika ngaso ekuseni.
Izingane zidlale labo izolo. (labona). UZinhle uhamba ngalo (ngalona).
Isabizwana soqobo singasebenza ukukhomba indawo. Uma sisebenza lesiqalo uku-, isijobelelo loba isiqu –na singasetshenziswa loba sisuswe. Izibonelo: Inkomo zithanda ukudla kulo/kulona. Woza kithi/kithina sizakuncedisa.
Isabizwana sokukhomba: Isabizwana sokukhomba sisebenza njengazo zonke izabizwana, kodwa sibuya sibe lomsebenzi wokukhomba ezindaweni ezintathu ezehlukeneyo, eduze, buqamama lakude.
Sizaqala lapha ngokuhlela isabizwana sokukhombangendlela thile.
