uMthunywa
Siphathokuhle Ngulube
Salibonani bafundi. Ngithemba liqhuba kuhle ezifundweni zenu. Likhumbule phela bafundi ukuthi izifundo zolimi ngomumo ziqakathekile kakhulu ngoba sizahlangana lazo emihlolisweni yenu libuye njalo lizisebenzise impilo yenu.
Ziyasakha phela lezi izifundo. Ake sikhangele izinkulumo ngomumo ezingaphansi. Kambe zivezani ngalo okhupha lezo nkulumo emlonyeni wakhe?
1. Umngane wakho ufelwe ngunina ngeviki ephelileyo. Uqede iviki lonke engabuyi esikolo. Lamuhla nguMvulo ukhona esikolo. Abanye bayamthabela kodwa wena uzwakala usithi,
“Umuntu abesesihlupha esefuna ukuthi simncedise inombolo yena eqede iviki lonke ehlezi endlini? Ngeke sikuvume lokho”.
(a) Inkulumo le iveza similo bani ngawe?
(b) Kambe umngane wakho uzakuzwa njani ngenkulumo yakho le?
(c) Ukhulunyiswa njani ofelweyo esintwini?
2. Umngane wakho wenze kuhle kakhulu emhlolisweni wenombolo. Umbalisi ufika amphakamise atsho ukuthi usebenze nzima kakhulu njalo lokho kuvezwe yimpumela yomhloliso. Abanye bamtshayela izandla bamxhawule.
Wena uzwakale usithi,
“Haaa! Sahlolelwa! Kanti kuqala ngaye yini ukuphumelela emhlolisweni wenombolo?”
(a) Ivezani inkulumo le ngawe?
(b) Wena kunguwe ungezwa njani nxa amagama la engabe eqonde wena?
(c) Umngane wakho yena uzakuzwa njani?
3. Lisemzileni wokuthatha imali ebhanga. Kufika ugogo osekhulile kanti lokuhamba kukhanya kunzima kusalukazi.
Ufika aqonde kumpholisa bazwakale nje benyenyeza inhlamvu zamabala abo zingazwakali. Khonokho nje umpholisa olinde ebhanga amthathe ugogo ayemmisa phambili emzileni kucace ukuthi nguye oselandela ukuthatha imali.
Wena uzwakale usithi; “Mpholisa sijahile lathi. Sivuke ebusuku, ngeke singenelwe ngabantu abavuke bekholisa ubuthongo lengubo. Isalukazi leso kasingene emzileni.”
(a) Inkulumo yakho le iveza similo bani?
(b) Wena kungugogo wakho ubuzezwa njani kuthiwa angene emzileni?
(c) Umpholisa lo yena ulesimilo bani?
4. Ngakibo kamngane wakho baphila ngokuthengisa imibhida ukuze baphile. Esikolo umbalisi uyalinxusa njengabafundi ukuthi libhadale izimali ukuze liyebona iMpopoma zaseVitoli lingaqeda ukubhala imihloliso yenu yokucina. Umngane wakho laye uba ngomunye wababhalisa igama lakhe ukuthi uyahamba. Wena uzwakala usithi,
“Aaah Sihle! Umzali wakho uzakwanelisa yini ukubhadala imali engaka? Ingaphuma yini ekuthengiseni imibhida?”
(a) Inkulumo yakho le iveza similo bani?
(b) Uyananzelela yini ukuthi ayisikho kuthanda kwakhe uSihle ukuba ngakibo baphile ngendlela abaphila ngayo.
(c) Uzakuzwa njani kambe uSihle ngenkulumo yakho le?
5. Lihlala lodwa ngekhaya abazali benu baseMzansi Africa. Umnawakho uvuka ekuseni etshayela ilediyo phezulu okwenza omakhelwane labo bacine bengaselakho ukuthula. Ubaba ongumakhelwane wenu uyakubiza wena njengoba kunguwe omdala azame ukukubonisa ukuthi indlela elenza ngayo ayikho nhle. Wena uphendula usithi,
“Hawu ukuba lelediyo entsha sekulicala baba Dube? Abazali bethu bathenga ilediyo le bekhangelele ukuthi sizijabulise ngayo.”
(a) Ikhomba similo bani inkulumo yakho le?
(b) Umnawakho lo otshayela ilediyo phezulu uzaziphatha njani ngemva kokuzwa inkulumo yakho le?
(c) Ubona angathi inkulumo le izamphatha njani uDube?
(d) Kambe nxa selilohlupho umakhelwane lo uzalisiza yini?
Izinkulumo esizikhupha ngomlomo wethu ziveza izimilo ezinhle lezimbi. Kuhle ukuba izikhathi zonke sihlole amazwi esiwakhupha emilonyeni yethu. Kambe wena uyazihlola yini mfundi kumbe umane uphutshe nje? Zihlole mfundi.
Asihlanganeni ngeviki ezayo.
