Uncategorized

INkosi uLobengula kayinyamalalanga…Ingcwaba lenkosi liseZambia

04 Apr, 2024 - 00:04 0 Views
INkosi uLobengula kayinyamalalanga…Ingcwaba lenkosi liseZambia Inkosi uLobengula

uMthunywa

YiNtatheli kaMthunywa

NGEMVA kweminyaka edlula ikhulu sihlabela ingoma elomugca lo, othi . . . “Inkos’ uLobengula yasinyamalala” sekuvele ukuba inkosi yamaNdebele uLobengula kayinyamalalanga ngemva kokuchapha umfula uTshangane kodwa yasuka yayahlala elizweni leZambia lapho eyakhothamela khona.

Kulombiko oveza ukuthi iNkosi uLobengula ngemva kokuchapha uTshangane yaqonda eZambia, lapho eyafika yahlala esigodlweni seNkosi uMpenzeni eChipata lapho eyafihlwa khona ebhalwini lweSanjika kulandelwa amasiko esiNdebeleni.

INkosi uLobengula yacina ukubonakala mhlaka 4 Mpalakazi ngomnyaka ka-1893, lapho eyafika yaphumula ngaphansi kwesihlahla soMutswiri, ngemva kokunqoba impi phakathi kwebutho leMbizo elalikhokhelwa nguMtshane Khumalo ePupu lapho ibutho leli elanqoba labulala uMajor Allan Wilson lebutho lakhe elalihlome ngemibhobho lezinye izikhali ezinkulu.

UHulumende usethethe inyathelo lokuphakamisa isigaba  sePupu, esiphethe imvelaphi lamasiko. 

Sokuleminyaka efika ikhulu lamatshumi amathathu kusaziwa ukuthi iNkosi uLobengula yanyamalala.

Sekuvele ukuba iNkosi uLobengula yachapha umngcele yaya kweleZambia, kwakhethwa iqula elalikhokhelwa yingcitshi kwezamasiko kunye lembali uPathisa Nyathi, abemuli yakoKhumalo kanye leziphathamandla zikaHulumende elathola ukuba iNkosi uLobengula ifika kweleZambia yayahlala labeNgoni, eChitapa ngaphansi kweNkosi uMpezeni njalo yafihlwa khonale.

Kubikwa inkosi le yaqeda inyanga ezine ihamba ukuze iyefika eZambia ngemva kwempi yePupu.

Kubikwa ukubaleka kwayo kwaphumeliswa lusizo eyaluthola kunduna uPashu Siangaza eyamncedisa ukuchapha umfula uZambezi.

Ekuchapheni kwabo basebecitsha umkhondo ngokubulala uMagwegwe Fuyana bafaka impahla zeNkosi uLobengula engcwabeni lakhona, besenzela ukuthi isitha sicabange ukuthi inkosi isikhotheme.

Omele ilizwe leZimbabwe kweleZambia uNkosikazi Charity Charamba kanye loDokotela Nancy Saungweme omele ilizwe leMalawi bancedisa amalunga la ukuthi enelise ukuxhumana leNkosi uMpenzeni ukuze aqinisekise ukuthi bahlala leNkosi uLobengula njalo yafihlwa ngaphi.

“INkosi kayizange inyamalale kodwa yachapha umfula uZambezi yafika yahlala eChitapa ngemva kwenyanga ezine yabuye yaphila labeNgoni iminyaka emine. Ekufikeni kwethu basitshela ukuthi bayayazi iNkosi uLobengula, njalo bathe balokudana kakhulu ukuthi kungani sithethe isikhathi eside ukufika ngoba abantu abayibo abambonayo sebedlula emhlabeni ngoba iNkosi uLobengula yakhothama ngomnyaka ka1897. 

“Sitshengiswe lapho iNkosi eyafihlwa khona ebhalwini eSanjika kulandelwa amasiko esiNdebeleni. Loba esekhotheme uLobengula indawo lapho eyakhothamela khona ihlala iqatshwe ngelokhozi,” kulandisa uMnu Nyathi.

Uqhubekele phambili esithi kubalulekile ukukhulumisana loHulumende ngodaba lolu ngoba uLobengula wayeyinkosi yalapha eyakhothamela kwelinye ilizwe.

“UHulumende uzwisisile kakhulu ngodaba lolu ngoba uyawazwisisa amasiko ethu njalo uyasixhasa.  Kunengi asesenzele khona, usilungisele lendawo yePupu. 

Uthe bathole njalo ukuthi iNkosi uLobengula yafika yaba ngumeluleki weNkosi uMpenzeni njengoba bonke babengaphansi kombuso wabacindezeli abamhlophe.

Isizukulwane seNkosi uLobengula uNkosazana Senzeni Khumalo uthe bajabule kakhulu ngokutholakala kwengcwaba leli.

“Indaba yempi yasePupu iphela iNkosi ihlezi ngaphansi kwesihlahla somutswiri, okwenzakala ngemva kwalokho yikho esikuchwayisisayo, sisukela esihlahleni lesi sisiya eZambia lapho okwakuleNkosi uMpezeni,” kutsho uNkszn Khumalo.

“Kunengi esikutholileyo njalo sikhangelele ukubhala ugwalo ngohambo lwethu.”

 

Share This:

Sponsored Links

Survey


We value your opinion! Take a moment to complete our survey
<div class="survey-button-container" style="margin-left: -104px!important;"><a style="background-color: #da0000; position: fixed; color: #ffffff; transform: translateY(96%); text-decoration: none; padding: 12px 24px; border: none; border-radius: 4px;" href="https://www.surveymonkey.com/r/ZWTC6PG" target="blank">Take Survey</a></div>

This will close in 20 seconds