Uncategorized

Inkokheli zomdabuko kazibuse ngobuqotho

16 Sep, 2016 - 15:09 0 Views

uMthunywa

Silo Cornelius Luphahla

ABATHI  inyathi ibuzwa kwabaphambili babengahlayazi sibili babekubonile ukuthi labathi kusinwa kudedelwana labo babengasengi ezimithiyo kodwa babeyitshaya ekhaleni. Noma kunjalo kodwa kuqakathekile bakwethu ukuthi inkokheli zomdabu zigagadlele emasikweni ukuze isizwe singantuli leganga.

Ngitsho ngoba inengi lenkokheli lezi elisakwazi ukuthi kufanele zisebenze njani labantu selizenzela umathanda lingagqize qhakala. Abanye ngababanjwa lamakhosikazi abanikazi khona kufanele babe yisibonelo esihle emphakathini. Lokhu kusuka kulethe imfundiso embi ebantwini ngoba imvubelo encane iyabilisa inkalakatha yeqhaga lotshwala njalo inkunzi emnyama iyona amathole.

Kwesinye isikhathi uthole ukuthi umlisa kazwisisani lenduna kumbe labosobhuku okuyinto ebingekho izolo. Nxa ulandelela isizatho sokungezwani kwalaba uthola ukuthi umlisa uyabe sefuna isikhundla senduna sefuna kulandelwe umthetho wakhe. Pho abantu bayafundani kibo njengoba bona besiba yisibonelo esibi?

Nxa kulempi enje ngubani njalo ongalamula njengoba inkokheli zomdabu kuyizo ezisebenza ukubhula umlilo ezakhamizini? Kambe ngubani ongenelisa ukubhula umlilo wothathe wobuhanguhangu? Kunjalo-ke lanxa kusilwa inkokheli ezinkulu akulamuntu ongenelisa ukulamula impi le.

Kwesinye isikhathi uthola ukuthi induna yiyo edala ingxabano le ikakhulu induna ezikhethwa zisasengabafana abancane njalo zingazange zafundiswa ngendlela yokuphathwa kwabantu. Induna ezinjalo zisuka ziphathe abantu njengezigqili zazo. Kwesinye isikhathi uthola kuthiwa induna yakhona idakwa ize izitshiye ebhawa. Kambe kuyabe kusase yinduna pho kumbe kuyabe sokungamanyala nje? Umuntu onjalo engakhokhela njani abantu ezicabangela ibhawa?

Yikho nje ekadeni inkokheli zomdabuko zazizinathela zodwa zinganathi labantu,  funa zilulazeke. Kwakukuhle lokhu manje khathesi sokuyivubayitshodo baba inyakanyaka ngokwayo. Pho yini engalunga kwezamasiko nxa kunjalo?

Angithi labontanga bahle badele amasiko ngenxa yokubona ububi obenziwa zinkokheli emphakathini.

Yebo kambe ngokwesiko kufanele ukuthi induna nxa sithe yakhothama kuthathe umntanayo kodwa akutsho ukuthi uphongukuthatha nje intambo engazange wafundiswa indlela yokuphatha abantu. Okunye njalo siyazi ukuthi induna inkulu kulomlisa kodwa layo kufanele ukuthi yamukele amazwi okweluleka ukuze inabe elwazini.

Kulezinsuku balutshwana abantwana abazihlupha ngezamasiko ngoba inkokheli zomdabu kazikhuthazi lutho ngezamasiko. Ezinye zezinduna zivakatshela izigaba zazo nxa zisiyatshingela abantu kuphela, azikwazi ukweluleka ngendlela eqondileyo. Lokhu kusuka kube yisifundo esibi ebantwaneni ngoba bahle bakholwe ukuthi induna ngumuntu ohluphayo kuphela.

Lokhu kusuka kube kubi kakhulu nxa induna yakhona itshingela abantu abadala kulayo ngoba ontanga bahle bakuthathe njengokuthi induna kayihloniphi kanti cha iswele imfundiso ejulileyo evela edale layo. Yikho nje amasiko akithi etshabalala kungenxa yenkokheli zomdabu ezingaziyo ukuthi ziwabambe njani njalo ziwafafaze njani kuzulu.

Injalo impilo bakaMalandela ngakho kufanele inkokheli zomdabu ziphilisane kuhle labantu njengayizolo. Okunye njalo kubalulekile ukuthi inkokheli lezi zihloniphe uzulu ngoba inhlonipho yiyo eyakha isizwe njalo yiyo eletha ukuthula emphakathini.

Ngilethemba lokuthi uzulu uzamunya lapha ukuze singaze santula leganga okwentundu kaSobukhazi eyabonwa ngabantu. Kabakhokhele ngobuqotho abakhokheli bomdabu bakhumbule indlela inkosi yohlanga eyayibusa ngayo endulo ilizwe lisayakhile.

Share This:

Sponsored Links

Survey


We value your opinion! Take a moment to complete our survey
<div class="survey-button-container" style="margin-left: -104px!important;"><a style="background-color: #da0000; position: fixed; color: #ffffff; transform: translateY(96%); text-decoration: none; padding: 12px 24px; border: none; border-radius: 4px;" href="https://www.surveymonkey.com/r/ZWTC6PG" target="blank">Take Survey</a></div>

This will close in 20 seconds