uMthunywa
Siphathokuhle Ngulube
Salibonani bafundi. Ngithemba liphilile njalo liqhuba kuhle ezifundweni zenu. Umnyaka uphelile, abanye sibhalile imihloliso. Kambe siphumelele yini? Kwabaphumeleleyo silitshayela ihlombe kanti njalo abangaphumelelanga qhubekani lisebenze nzima, ithuba lisesekhona.
Kuleli iviki ngifisa ukuba sikhangele indlela yokuziphatha emzini nxa uthe wavakatsha. Ngiyazi inengi lenu njengoba kulikhefu kunje livakatshele kubo Zibanibanyana benu. Zinengi izihlobo esingazivakatshela ezibalisela omalume, obabakazi, obabomdala kumbe omncane njalo njalo.
Kwandile ukuthi nxa sivakatsha sitshiye abazali bethu sihambe sodwa. Inengi lethu lisuka liyangise kakhulu emzini. Yebo kambe siyabe sivakatshele izihlobo zethu eziseduze kodwa okusalayo sifika sibe ngabemzini ngoba ayisikho ngakithi. Sikhumbule-ke bafundi ukuthi imithetho yemizi iyatshiyana.
Wena elikwenzayo ngakini kungabi ndaba zalutho, komalume kungabe kuzila kakhulu. Ngakho nxa uvakatshile okokuqala okumele ukwenze yikunanzelela indlela okuphilwa ngayo lapha ekhaya. Nxa usunanzelele lokho lawe zama phela ukwenza njengoba besenza abantwana balapha ekhaya. Ungaqinisi ikhanda uthi, “Thina ngakithi asikwenzi lokhu, senza kanje”. Hatshi bafundi, isintu asikuvumi, ngena enhlelweni zalapha ekhaya ungabi yindina badli, udake abantu.
Abanye benu lisuka lithi lingavakatsha emzini alisafuni khona ukubamba lutho. Ufice umuntu oyinkazana esidla afuqele umganu eceleni abantwana balapha ekhaya abalingana laye besebemdobhela. Amantombazana alapha ekhaya afe ngemisebenzi. Akuhlanzele lapho ohlezi khona, akuphekele, akugezisele imiganu wena uthe pekle. Nxa kusedolobheni usunguwe ophatha irimothi kamabonakude. Hawu bafundi, asikuvumi isintu lokhu.
Nxa ufika lapha ebantwini uvakatshile yenza yonke imisebenzi eyenziwa ngabentanga yakho, akukhathalekile ungumfana loba uyinkazana. Ungabi ngumthwalo ebantwini, badakeke ngawe. Abanye nxa bevakatshile basuka babe ngobhuqukudla kuphela behluleke lokuzenwaya sebefuna ukwenzelwa konke. Ngokwenza njalo ngethuba elizayo nxa usufuna ukuyavakatsha njalo bazakuxolisa bathi hatshi abekho labo bavakatshile kanti besaba khona ukuthi bazatshona sebekwenzela izinto wena usungathi usewoteleni. Okunye njalo nxa ungumuntu wemzini melela ukuphiwa hatshi ukukhululeka kakhulu ubonakale usuvula amakhabothi udinga ezifela emlonyeni. Akulunganga lokhu.
Ezinye izihlobo zisuka zidakeke nje ngawe ubone umumo usumunyu kanti sebebala amalanga okuthi ubuyela nini ngakini. Izinto ezinengi esesikhulume ngazo zingaveza ukuswelakala kobuntu kuwe. Ngalokho uyabe usufaka labazali bakho ihlazo sekungathi abakwazi nje ukufundisa lokukhulisa umntwana. Kunengi okukhangelelweyo nxa ungumuntu wemzini, sizaqhubeka sixoxa ngakho ngeviki ezayo.
