uMthunywa
1 Nangu uBongani ezithela ngakithi ngekhaya evela esikolo. Uyahaluzela njalo kananzeleli ukuba abadala bathe gwaqa lapha ekhaya. Lanxa ebabona abadala kalandaba labo ngoba yena edinga umuntu amaziyo. Umuntu amdingayo yimi. Nxa ebona umnewethu avele athi kuye. “Ola mfowethu. Ungaphi umfokamdala lowa esigidla sonke?”
Umnewethu avele acaphuke, angamphenduli kodwa amsuse kuleyo ndawo. Kugcwele abadala abeze esililweni sikagogo. Okucunula umnewethu yikuba uBongani ubukeka ephelile ngokudakwa yena esafunda. Phendula nansi imibuzo.
a) UBongani umbona njengomuntu onjani?
b) Kufanele ukuba ngabe waziphatha njani ngakibo kamngane wakhe?
c) Yiwaphi amagama angaqondanga enkulumeni kaBongani? Letha aqondileyo ayemele awasebenzise.
d) Yikuphi okunye okwacunula umnewabo kamngane kaBongani?
2 Lingabafundi benombolo kuviyo lesibili kumfundo ephezulu. Beliphiwe umsebenzi manje inengi aliwenzanga kanye lawe. Phendula imibuzo elandelayo.
a) Abafundi abaphiwa imisebenzi behluleke ukuyenza babizwa bathiweni?
b) Kungani abafundi bephenduka bengaqedanga imisebenzi? Phana isizatho esehlukene losiphe ngaphezulu.
c) Ababalisi bezwa njani nxa abafundi bengenzi imisebenzi bayiphutshe?
d) Abafundi kubaphatha njani bona ukungabhali imisebenzi?
3 Liphume phandle kwedolobho ngesifundo seMbali. Liphiwe imilayo lemithetho ukuze lixwaye izingozi ezibakhona ezifundweni zokuhamba. Nanti ihlongandlebe lisithi nyelele lisiyabhukutsha lodwa lingazisanga muntu. Nansi imibuzo.
a) Kubi ngani ukwenza isenzo somfundi sokuphuma kwabanye abafundi engela mvumo?
b) Ngozi bani ezivame ukwehlela abafundi abanje?
c) Cebo bani elingenziwa ngabaphathi bohambo elingasiza ekuthini abafundi abanje babonakale masinya?
d) Nxa esebonakele esenza ukuganga okunje, kungenziwani ukuze angaphindi isenzo esinje?
4 Uthunywe ngumama ukuba uthelele isivande phandle. Ngokujaha ukuyabukela umabonakude umane wathi hala halala, watheleka endlini ngesikhatshana esingatsho lutho. Phendula imibuzo elandelayo.
a) Isenzo lesi sihle yini mfundi?
b) Nxa umama esiyahlola okwenzileyo angezwa njani?
c) Umuntu kufanele athumeke. Uvumelana lalokhu na?
d) Umfundi lo ungumuntu onjani? Chaza ngamabala amabili isimilo sakhe uletha lesisekelo.
Siyananzelela-ke bafundi ukuba izimpendulo zethu ziyatshiyana. Ezinye zingasola isenzo esibi kumbe zincome isenzo esihle. Nanzelela imibuzo edinga ukhulume ngesimilo ledinga ukhulume ngemizwa, itshiyene. Eminye ithi sekela.
