uMthunywa
Indikimba – Ezenkolo
Imbongi – nguJerome R Nyathi
Isihloko senkondlo – Bathi ngamadlozi
Bafundi lizananzelela ukuthi siqhubeka sisehla layo inkondlo kaNyathi esiyiqale kuviki edluleyo. Sikunanzelele ukuthi imbongi ilokuthandabuza ngenkolelo zamadlozi wona abathi ngabaphasi nxa kusetshenziswa ibala lokugcwigcwiza/ukuhlonipha elithi amadlozi.
Lokhu kuvele sobala lapha imbongi esebenzise imbuzo engadingimpendulo ithi, “Bantu, lawo madlozi asivelelephi thina?/Yek’umhlab’obumuhle kangaka/ Kuthiwani pho njengoba abantu bonke sebesenz’intando yawo? Wona ayengakhululekanga yini esesemhlabeni?”
Kusobala ukuthi imbongi iyawasola amadlozi ngoba ithi umhlaba ubumuhle abantu bengakabuswa ngamadlozi. Iyabuza imbongi ukuthi amadlozi abavelele ngaphi okutshengisa ukuthi ukuba khona kwawo kuyayicaphula.
Kuyazila lokhu imbongi ekubuzayo lekutshoyo ngoba labo abakholwa kiwo bengeke bayizwisisa kumbe bevumelane layo imbongi.
Ngenkolo yabo labo bantu amadlozi kawabuzwa njalo kawaphikiswa. Ngenxa yokuthi imbongi iyawabuza kutshengisa ukuthi kayivumelani lawo yikho ilesibindi sokuwabuza ukuthi wona ayengakhululekanga yini esasemhlabeni engakedluli ukuthi abe ngamadlozi.
Iyabuza imbongi ukuthi kambe lona idlozi lisaphila laliledlozi na?
Le yimbuzo eyethusayo kulabo abakholwa emadlozini okokuthi okhuluma kanje bangamtshela ukuthi azamjezisa amadlozi akwabo. Ngombono wembongi lowo oledlozi kakhululekanga ucindezelwe. Imbongi ithi ikhohlwe ukubuza inje ukuthi ofuna impilo kanje laye uyafa.
Izihleka usulu ngobuthutha bayo imbongi ibuze njalo ukuthi bona buthutha lobo elabo buzakwelatshwa ngubani?
Isivuma imbongi ukuthi into yonke isingamadlozi. Ibuze njalo ukuthi nxa sekunjalo umhlaba manje usuyini? Konke lokhu kugcizelela ukungakholwa emadlozini kwembongi. Iyaziphendula imbongi kulowo mbuzo othi kambe umhlaba wona usuyini ithi mhlawumbe usulidlozi lawo. Ikuveza obala imbongi okungaphakathi kwayo ngamadlozi ngamazwi alandelayo:
“Satsha thina, sicel’ukuphumula bo!” Ungezwa umuntu esekhuluma kanje esebenzisa isenzukuthi bo isimdinile, isimdakile leyonto. Imbongi kayisafuni kuzwa ngamadlozi. Iqhubekela phambili imbongi itshengisa inzondo yamadlozi ngoba ithi lokho abathi ngamadlozi sekubabonisa imihlolo.
Iyakwala lokho imbongi ngoba ithi bathi ngamadlozi, yona ithi kuyini? Ithi iphicekile ngalokho. Iyalwa lamadlozi imbongi. Zwana amazwi alandelayo:
“Besizimisel’ ukukhula sibon’okuhle njengabanye lisibona sinje/Besizimisel’ukukhuleka njengenengi/ Sithini manje njengoba siyizigqili zamadlozi?/ Won’ umhlab’usibona njani njengoba sigqize sisesabeka sinje?/ Laph’esihamba khona bayanyemukula bebuzane belokumangala.”
Kuyayiyangisa okwamadlozi akwabo imbongi. Iyabuza ukuthi kambe kungaba ngubani ongabakhulula kulelijogwe elinzima kangaka.
Iyaphambili imbongi ithi ngeqiniso abalakujabula njalo kabala zibuse. Ithi ngeqiniso abalakujabula lapha emhlabeni. Ithi bacela uncedo kubo bonke labo abalozwelo. Imbongi ithi nxa isifika emaphethelweni enkondlo yayo ithi yikho lokhu abathi ngamadlozi.
Ithi ibone yamangala. Ithi ilapha nje ayiginyi mathe ngalesi sitsho igcizelele ukuthi ibone lokhu yamangala kakhulu.
Iyaqhubeka imbongi ithi isingucigo okutsho ukuthi isizacile/ isicakile ngokuzidla izibindi. Ngalokhu isitsho ukuthi ihlezi icabanga ngamadlozi akwabo. Ithi kunjalo nje ngoba idliwa emini lebusuku okutsho ukuthi ihlezi icabanga ngawo madlozi lawo.
Iyagcizelela icela usizo ebantwini. “Sisizeni, sisizeni lisixolele bo, kambe senzeni, soneni na?”
