uMthunywa
Ukwakhiwa kwempambosi yokwenzayenza
IMPAMBOSI yokwenzayenza siyakha ngezindlela ezilandelayo:
1. Ezenzweni eziqala ngongwaqa zilelunga elilodwa: Izibonelo: fa – fayifa, dla – dlayidla, mba – mbayimba.
Lapha liyaphindwa ilunga kodwa kufakwe u – yi- phakathi.
2. Ezenzweni eziqala ngongwaqa zilamalunga amabili: Izibonelo: hamba – hambahamba, bhala – bhalabhala, thatha – thathathatha, dlala – dlaladlala. Siyawaphinda womabili amalunga.
3. Ezenzweni eziqala ngongwaqa zilamalunga angaphezu kwamabili: Izibonelo: gijima – gijigijima, hlabela – hlabehlabela, phakamisa – phakaphakamisa, qhelisa – qheliqhelisa, qaphelisa – qapheqaphelisa. Lapha kuphindwa amalunga amabili asekuqaleni andubana sijobelele amalunga acinayo.
4. Ezenzweni eziqala ngonkamisa zilamalunga amabili: Izibonelo: osa – osayosa, eba – ebayeba, enza – enzayenza, ala – alayala. Siyaphindwa sonke isiqu kodwa kufakwe u –y- phakathi.
5. Ezenzweni eziqala ngonkamisa ezilamalunga adlula amabili: Izibonelo: endlala – endlalandlala, ebula – ebulabula, ephula – ephula – ephulaphula, elapha – elaphalapha. Lapha sinanzelela ukuthi isenzo singaphindwa sonke ngaphandle kukankamisa osekuqaleni kuphela.
Impambosi yokwenziwa: Impambosi le ikhomba khona kanye ukwenziwa.
Izibonelo:
1. Isitshwala sidliwa ngabantwana.
2. Amanzi akhiwa ngabafana abasebenzayo.
3. Inkabi zibotshwa ngumnikazi wazo.
Amagama alandelayo: sidliwa, akhiwa, zibotshwa, akhomba okwenziwa esitshwaleni, emanzini, lenkabini. Ayizenzo eziyimpambosi yokwenziwa.