uMthunywa
INENGI labantu siqakathekisa izinto ezitshiyeneyo empilweni ngoba sibona kulemivuzo emihle njalo elesabelo ezimpilweni zethu. Abanye baqakathekisa ukufunda, abanye ukudlala ibhola kuthi abanye umtshado. Konke lokhu abantu bakwenza bengananzeleli ukubana isisusa sakho konke lokhu kusukela ngaphi. Inye nje incwadi eyenza abantu baphumelele njalo baqhubekele phambili ngezifiso zabo.
Lamuhla ngifisa ukubana sixoxe kabanzi ukuze senelise ukuthi sizwisise ukuba kungani incwadi yokuzalwa iyisiqokoqela empilweni yomuntu wonke ophilayo elizweni njalo ofisa ukuphumelela kulokho akufisayo.
Incwadi yokuzalwa iyimpande nxa sikhangela amalungelo okwaziwa. Ekuzalweni komuntu uHulumende uthi umntwana kathathiswe incwadi yokuzalwa kungakadluli amaviki ayisithupha. Ukuze uthathe incwadi yokuzalwa kufunakala isithupha sikababa lomama, incwadi eveza ukuzalwa komntwana ethiwa yi-birth confirmation record oyiphiwa esibhedlela loba ekilinika lapho obelethele khona lekhadi lomntwana (health card). Ukuthatha incwadi yokuzalwa akulambadalo nxa umntwana eleminyaka engaphansi kweyisithupha ezelwe.
Kukhona njalo abantwana abazalelwa endlini loba ekhaya. Kuqakathekile ukubana lapho usubelethile uqonde esibhedlela ukuyahlolisa umntwana kanye lomama ukubana bangabe bephilile. Nxa uthe waya esibhedlela uyanikwa ikhadi lomntwana kodwa awuphiwa i-birth confirmation record ngenxa yokubana uyabe ungabelethelanga esibhedlela kodwa-ke nxa ubelethe umntwana kwasala umnakwabo (placenta) uyaphiwa lincwadi ngoba ukubeletha uyabe ukuqedisele esibhedlela loba ekilinika. Nxa susiyathatha incwadi yokuzalwa kufuneka uhambe lekhadi lomntwana (health card) kanye le-birth confirmation record lomuntu onguye owakubelethisayo. Nxa kuyikuthi wabelethelela ekhaya kumele ulotshelwe incwadi ngusobhuku ukubana wabelethela ekhaya.
Incwadi yokuzalwa iyisiqokoqela ngenxa yokubana iyimpande kumalungelo okwaziwa njalo ikupha ubuzalwane (citizenship) obukupha imvumo yokubana ufinyelele inotho yelizwe (natural resources). Iyisiqokoqela njalo ngoba yiyo odinga ngayo indawo yomntwana esikolo. Lapho umntwana esesikolo incwadi yokuzalwa iyafunakala ukuze aphatheke emidlalweni yesikolo (co-curricular activities) ukuze aye kumincintiswano. Nxa umntwana sethe wehlelwa yingozi yokuhlukuluzwa emacansini yiyo eveza iminyaka yomntwana kalula njalo nxa suthatha isithupha loba iphasipoti yiyo eyisiqokoqela.
Ingqobe ngiyitshiyela lina mahlabezulu ukubana kasiqakathekiseni leyincwadi ukuze abantwabethu babe lekusasa elihle.
Sihlangane njalo kuviki ezayo.
Umlobi utholakala kunombolo zocingo ezithi 0773195055 loba kukheli elithi [email protected].