ULIMI LOMUMO

07 Mar, 2024 - 00:03 0 Views
ULIMI LOMUMO

uMthunywa

Ubutshapha emphakathini

Sikumbuzo Dabengwa

Phuma ngaphandle kweguma lakwenu, ukhangele umumo owubonayo phandle. Uyasuthiseka ngawo yini? Nxa ukhangela izindlela abantu abahamba khona ngenyawo hatshi ngezinqola zomlilo, uyasuthiseka na? Nxa impendulo isithi “Hatshi” kukhomba ukuba izindawo zethu emphakathini azihlanzekanga. Abezempilakahle abagoqela inhlangothi ezitshiyeneyo sebekhulume baze batsheka imilomo ngabantu abalahlela izibi emakhulusini kanye lakumpambana migwaqo.Inengi selazitshela ukuba alibonwa muntu ngakho lenza umathanda lapha phandle. Uluntu luyalibala ukuba inhlawulo yokutholakala ulahlele izibi egangeni kanye lamakhulusi ezindaweni esihlala khona, ibiza izindodla lezindodla zemali. Siyacela bafundi ukuba sizame ukuncedisana labezempilakahle.

Kambe lusizo bani olungavela emntwaneni, omunye angabuza? Kunengi bafundi okungenziwa yithi abantwana kusukela ekuziphatheni kuhle ngokuhlanzeka emakhaya kanye lasemphakathini, ezikolo, esihamba khona kanye lalapha esigadela khona izinqola zomlilo sisiya ezindlini. Ukuphatheka kumikhankaso yokuhlanzeka yikuqala kokuhlanzeka komuntu. Asibali ngokwazi ukuba ingcekeza iqala ngokulahlwa endaweni eqondileyo ukuze abakhuculi bayo kubelula ukuyithwala bayise lapho ilahlelwa khona. Asihlolisiseni inkulumo elandelayo sibone ukuba umhlaba umi njani phandle lapha.

 

a) Kusemathathakusa, imuli yakoSibanda itshone icenta phakathi kweguma layo laze layangena kunina. Emathathakusa lapha okungabafana kuvuka kudidizela lamabhala kuzama ukubutha izibi kuyezichitha kude langakibo ejikweni lendlela le eqonda emasimini abantu. Iphutha elengezelelweyo ngelokuba akusebutshani bodwa kodwa kugcwele lengcekeza esamaphepha, amagabha lezimbodlela zamanamunede akulezi izinsuku. Phakathi kwamaphepha akuswelakali okuliphetshana okudala okwamanzi okuveza indawo lapho kuvela khona lezizibi. Ngokunganaki langobutshapha indawo le isiphenduke yaba ngenye into, sekugcwele ingcekeza engadala ukumemetheka kwemikhuhlane.

Imibuzo 

a) Izindawo ezinje lapho esihlala khona singaziqeda njani ukuze kubelokuhlanzeka emphakathini?

b) Kuyini okutholakala ezibini zabantu okungakhokhelela ukuba laba abalahla izibi kanje babanjwe bajeziswe ngokuhlawuliswa?

c) Kuyini okumele kwenziwe ngabahlali ezindaweni zabo ezitshiyeneyo ukuze kubelokuhlanzeka emakhaya lasemphakathini?

d) Ingcekeza yokulahlwa kwezibi ayisiyo yodwa esihluphile emphakathini, bheka lapha

λ Ukulahla amanzi ngabantu loba ngaphi, ngaphansi kwezihlahla lemaceleni ezindlela abantu bekhangele libalele elikaMthwakazi.

λ Ukuyela egangeni lasemikotweni yezitolo endaweni yokudinga isambuzi.

λ Ukukhafula ukhihlize amathe lezikhwehlela loba ngaphi ucabanga wena wedwa lokuba awubonwa muntu.

λ Ukufinya ikhovula ngokufithizela ikhala lona leqe liyewela le umuntu esule ngesandla azabuye akuqhawule ngaso.

Bakwethu asiqondiseni izigwenxa.

Share This:

Sponsored Links

Survey


We value your opinion! Take a moment to complete our survey
<div class="survey-button-container" style="margin-left: -104px!important;"><a style="background-color: #da0000; position: fixed; color: #ffffff; transform: translateY(96%); text-decoration: none; padding: 12px 24px; border: none; border-radius: 4px;" href="https://www.surveymonkey.com/r/ZWTC6PG" target="blank">Take Survey</a></div>

This will close in 20 seconds