ULIMI LOMUMO

21 Mar, 2024 - 00:03 0 Views
ULIMI LOMUMO books

uMthunywa

Ukuhlanzeka lokuziphatha
kuhle emphakathini yimpilo

Sikumbuzo Dabengwa

Ilizwe lonke jikelele kanye lomhlaba wonke jikelele uyanqineka ngokuziphatha kanye lokuhlanzeka koluntu emphakathini. Kuqala ngaphi ukuhlanzeka? Ukungahlanzeki kanye lokungaziphathi kuhle emakhaya kanye lasemphakathini kudalani? Izindawo esisebenzela kizo kanye lesihlala siphila kizo zilakho ukuhlanzeka na?

Ekuhambeni siyahlonipha imithetho yokuphathwa kwemigwaqo lalapho esigadela khona, sehlele khona na? Bakwethu asinanzeleleni ukuba ukuhlanzeka kudala ukwenqabela kokunengi ekuphileni. Abakhokheli bakhuluma nsuku zonke ngakho ukuhlanzeka kanye lokuziphatha kuhle.

Kungani bephatheka kangaka? Izizatho zinengi azipheli ezingabalisa:

Imikhuhlane.

Ubutshapha.

Ukuphambaniseka komkhathi kanye lomhlabathi ngokwawo.

Ukudaleka kwemisebenzi yokukhucula leyo ngcekeza kungela sidingo.

Ukudeleleka kwaleyondawo lokwehla kwesithunzi sayo.

Ukudala izindleko ezingelamkhawulo.

Kudala ukulahlekelwa yisikhathi sengqubekela phambili.

Singabalisa kube kunengi kodwa isiqokoqela sendaba yikuthi akulunganga ukungahlanzeki kanye lokuziphatha kubi ekuphileni kwethu emphakathini. Kungani sisithi akulunganga? Ake sikhangele lapha:

a) Lingabafundi e-univesithi ethile, edolobheni elithile. Lakhelwe kuhle izindawo zokuhlala, libala ngaphansi kwemithunzi. Uhlupho nantu.

Bakhona abadla batshiye yonke into ithe hlikilili. Sibalisa amaphepha, amambodlela kanye lezivalo zalawo mambodlela. Kambe abafuna ukusebenzisa leyo ndawo bona bangaphatheka njani?

i) Bangenyanya ukuhlala kulindawo ukuze babale kuhle.

ii) Bangezwa ubuhlungu ukuba abafundi abenza isiga esinje bavele bahloseni ngobutshapha obungaka.

iii) Bangezwa ubuhlungu kodwa befuna ukubala, baphange badobhe ingcekeza le bayiphosele emagabheni ezibi.

b) Belisidla ngesikhathi sekhefana lokuphumula esikolo sakho. Nampa ababili, ubabona bephosa amaphetshana abelokudla kwabo phansi.

Bayazixoxela cala celeni behamba. Kuyini okungenziwa ngomkhulu wabafundi obabonileyo besenza lokhu?

i) Kufanele ahle abakhuze khonapho abanike isijeziso sokwephula umthetho.

ii) Kufanele angazihluphi ngoba bakhona abasebenza ukuthanyela.

iii) Kufanele abalobe phansi bayesebenza ngesikhathi sekuphunyiwe isikolo.

c) Lisemoteni, liphakathi kohambo olude lemuli yangakini. Lihamba lisidla ngendlela. Olujika amaphepha phandle ngolujikayo lungagqize qhakala! Alikhathali ngoba lisemoteni. Kambe ukungaziphathi lobutshapha lobu bungadalani?

i) Ukuhlakazeka kwengcekeza kundawana zonke sibi lasemaceleni kwemigwaqo.

ii) Izingozi lapho, ukuphephuka kwamaphepha kungavalela abatshayeli bezimota ezilandelayo.

iii) Kungenza imuli ingabi lakho ukuzithanda lokuzihlonipha.

Bafundi asiphathekeni kuzindaba zokuhlanzeka lokuziphatha kuhle ukuze izindawo zethu zibelobubelo.

Share This:

Sponsored Links