uMthunywa
Imbongi nguO L Mlilo
Isihloko senkondlo — USibagobe
EMVA kokuhlaziya le inkondlo ngilethemba bafundi ukuthi lizananzelela ukuthi ilokuhambelana laleya esiyicubungule ngeviki ephelileyo ethi, “Bantwabethu”. Imbongi ibikhala ngabantwana bakhathesi asebelahle amasiko akwabo.
Sebesenza izinto ezingalunganga ezinjengokuhamba nqunu begqoka izigqoko ezitshengisela imizimba yabo. Amajaha lawo kawasaqomisi izintombi kodwa baqomisa amamitha aselabantwana ngababili bethi zintombi.
Lamuhla kule inkondlo imbongi ikhuluma ngayo intsha ukuthi kayilayeki. Kayilayeki intsha yalamhla yikho imbongi itshela uSibagobe ukuthi abagobeki laba, bomile. Akulula ukugoba into eyomileyo ngoba ingaqamuka nxa uyibamba ngamandla. Imbongi iqathanisa laba abakhathesi labontanga bakudala ababelalela iziqondiso zabogogo labokhulu. “Kabanjengalabaya/ ababegotshwa ngonyokokhulu”.
Intsha yakudala yayilenhlonipho. Imbongi igcizelela lokhu ngokuthi, “Laba babehamba bekhotheme/ Besesaba ukubona ububi.” Lokhu kuveza mgceke ukuthi intsha yakudala yayihlonipha umhlaba, ihamba ikhotheme hatshi ukuthwala amakhanda phakathi kukaZulu. Ukukhangela kwabo phansi kwakusitsho ukuthi abafuni ukukhangela ububi obuseduze kumbe emaceleni abo. Imbongi ithi abakudala abantu babegobekile, besesaba ubutshapha. Babengafuni ukubona ububi kanye lokwenza izinto ezilihlazo ezenziwa yizinja.
Leya inkondlo yeviki ephelileyo ithe intsha yakhathesi isihamba dindilili, igqoke izigqoko ezikhanyiselayo, kodwa imbongi ithi abakudala babevunule, okutsho ukuthi babegqoke ngemfanelo bengayangisi, bekwesaba ukuhamba nqunu, okutsho ukuthi babengatshengiseli imizimba yabo kuwonkewonke. Abakudala kuthiwa babewuthanda umnyama wona onqanda ukutshotshola. Ngamanye amazwi lokhu kutsho ukuthi babethanda kubesebusuku bangene ezindlini bavikeleke kulokuthi babebehamba ebusuku.
Umnyama babewuthanda ngoba wona wawumisa ukuhambahamba kwentsha ebusuku njengalokhu okwenzakala khathesi. Intsha yendulo yayikwesaba ukukhanya ngoba kuyikho okuhugela ekufeni. Nxa kukhanya abantu kubadonsela endaweni ezinengi zobubi. Lapha sikhumbula indawo ezinjengezokunathela inkantini, amabhawa phela kanye lakwezinye indawo zokuzithokozisa. Abakudala babebuthanda ubuthutha bengelandaba ngokubizwa ngalelo ngoba bona ubuthutha buphephisa ebubini.
Umuntu oyisuthutha katshobatshobi okungamfaka engozini njengalowo ozithi uhlakaniphile. Imbongi ikhuza ngelizwi eliphezulu ilandisela uSibagobe ngalokhu ekubona kusenziwa yintsha yalamhla. Ekuqaleni siyizwile imbongi itshela uSibagobe ukuba kazithulele engabi ekhala ngalokhu okubi akubona kusenziwa yintsha yalamhlanje. “Zithulele!/ Kabagobeki laba, nyoni yezulu, /Bomile! Iqhubeka ikhwaza imbongi itshela uSibagobe ithi, “Abalamuhla, Sibagobe!/ Abalamehl’ebunzini lesiphundu!/ Abathalaza lanxa kufiwe!/ Abadlela inkubalo emthimbeni!”
Kayihloniphi intsha yalamuhla, imbongi ize ibachaze ngokuthi balamehlo ebunzini lesiphundu! Abantu abanjalo kuthiwa bahlakaniphele eceleni. Abantu abanjalo kuthiwa bathalaza lanxa kufiwe okutsho ukuthi endaweni yokuthi bazile bazinze bachume emfeni bona babonakala bethalaza ngapha langapha bekhangela abantu ukuthi benzani kumbe bagqoke njani. Imbongi ithi intsha yalamuhla kayisahloniphi ezimfeni ngoba isisenza izinto ezizilayo.
Sekukhona abantu abadlela inkubalo emthimbeni. Inkubalo yimithi leya edliwa ngabafelweyo manje nxa sebedlela inkubalo emthimbeni sekuyiphendulela amasiko esiNtu. Lapho okufiwe khona sekujatshulwa angathi kusemthimbeni kuthi lanxa kufiwe kukhona ukudana kubelenjabulo ekhona.
