uMthunywa
5. AMABIZOQHO avela kuzenzukuthi: thulu – u + thulu + ka > uThuluka. Lapha kuqalwa ngonkamisa u-u phambi kwesekuthi, ungwaqa olandelayo u –t lo –g- alotshwe ngebala elikhulu. Kwezinye izenzukuthi kungajotshelelwa u –ka kumbe u –za.
6. Amabizoqho akhomba abantu angamabizombiaxa: ikhaya > uSokhaya – (I) khaya > ukhaya > u + So – khaya – uSokhaya. Uxolo > uNoxolo – (u) xolo > uxolo > u + No + xolo > uNoxolo. La akhiwa ngokususa unkamisa osekuqaleni kwebizo, kuqalwe ngo –u- besekusetshenziswa izakhi u – So- kumbe – No.
Vusa umuzi – u + vus(a) + umuzi > uVusumuzi. UVusumuzi wakhiwe ngokuqala ngo – u-, ungwaqa wakuqala wesenzo walotshwa ngebala elikhulu, unkamisa wokucina wesenzo u –a – wasuswa. Isenzo u-vus(a) lebizo umuzi kwahlanganiswa kwabalibizo elilodwa – uVusumuzi lona elilibizombaxa.
Khumbula mfundi amabizomuntu esakhuluma ngawo kunyanga ezimbalwa esezedlule. Nanzi izibonelo zamabizomuntu avela ezenzweni. Kusenzo /lima/ sithola ibizomuntu – umlimi. Akha – umakhi; loba – umlobi; sebenza – isisebenzi njalonjalo.
Ake lihlolisise umutsho olandelayo bafundi: Uhambo esilalo lude mfana. Khetha ibizo kulo umutsho. Uhambo yilo ibizo esilithola lapha. Ibizo leli likhomba ulutho nje njalo lakhelwe esenzweni. Amabizonto ngamabizo ezinto, amanye akhlwa esenzweni ikanti-ke amanye akhelwa kwezinye incezu zenkulumo.
Kuviki ezayo siqala ngokuhlolisisa ngokwakhiwa kwamabizonto.
