uMthunywa
Ugwalo — Ugqozi Lwezimbongi
Ziqoqwe Zahlelwa nguP Mpofu
Ludindwe yiMambo Press ibambene leThe Literature Bureau
Imbongi nguM M Mpofu
Isihloko senkondlo — Vevane
LAMHLANJE sihlangana lembongi uMpofu edumisa ivevane ngobuhle balo. Ivevane leli akhuluma ngalo limele wonke amavevane jikelele. Ivevane leli litholakala ngesikhathi sehlobo. Imbongi itshengisa ivevane ukufika kwehlobo. Ihlobo ligqizile ngamazolo alo lamaluba alo ayajuluka kungenxa yoluju lwevevane. Imvelo inhle ngesikhathi sehlobo kungenxa yevevane. Imbongi ithi ivevane liqhalaqhala lezweni lokukhazimula kwehlobo.
Ngokutsho kwembongi ivevane liyaziqhenya kumbe liyazigqaja ngobuhle balo. Liyintandokazi yehlobo ngoba ngesikhathi sehlobo ivevane likhanya ligqokiswe ingubo ezinhle ezilobuhle ezikhanga umhlaba. Liqotho leli ngoba ngesikhathi sehlobo ivevane likhanya ngemibalabala emihle okomuntu ogqokiswe izigqoko ezinhle.
“Nguwe phela qhalaqhala lezweni lokukhazimula kwehlobo, Nguwe Ntandokazi yehlobo, Wen’ogqokisw’ingub’ezinhle. Ezilobuhl’obukhang’umhlaba”.
Lenziwe samuntu ihlobo leli nxa imbongi isithi liyiNtandokazi yehlobo. Umuntu oyintandokazi ngumfazi wokucina esithenjini othandwa kakhulu ngubaba walapha ekhaya. Ngokufanayo sizwa lapha ukuthi ivevane lithandwa kakhulu lihlobo yikho ligqokiswe izembatho ezinhle ezinconywa nguwonkewonke. Bayathanda ukuwabuka amavevane ngesikhathi sehlobo abantu. Imibalabala yevevane ebonakala ngesikhathi sehlobo ithandwa ngabantu bonke.
Imbongi isivuma ukuthi iyalithanda ivevane, ilenza samuntu ithi liyintombi ethobekileyo okutsho ukuthi alikhathazi njalo alihluphi. Lanxa kungathi iyalichothoza ivevane imbongi isithi, “Vevane ndini”, kujinga kuvele sobala ukuthi iyalithanda imbongi. “Buhle bakho Vevane ndini, bugxozisa indenda, Bona bakhohlis’ amantombazan’ akoDungen’ akatheza nkuni/ Balimuka selingomutsha wendoda”.
Esikunanzelela kumazwi acutshiweyo yikuthi imibalabala yevevane iyalibazisa. Lokhu kufakazwa ludaba imbongi esitshela lona ukuthi amantombazana akoDungeni asuka ngekhaya besiyatheza inkuni. Ngokubona amabalabala amavevane athatheka ngawo akhohlwa ukutheza inkuni balimuka ilanga selisiyatshona, selingomutsha wendoda bengathezanga lokhuni lwabalunye nje kuphela. Iyaphambili imbongi itshengisa ukulithanda ivevane ngoba ithi lingaphaphazela emoyeni lithobisa ulaka lwezivunguzane.
Imbongi ikholwa ukuthi ebusika kulezavunguzane ezilolaka ezigcwele indlala lokoma kodwa zithotshiswa ngamavevane. Iyalikhuthaza ivevane ukuba kaliphaphazele libeyingwabungwabu yezwe okutsho ukuthi alibe yinjabulo yezwe lonke. Zikhona inyoni kulezi eziphaphayo ezinjengabo ntakana ezizama ukuzimisamisa lazo ukuthi zibonakale ebantwaneni kodwa kwala ivevane yilo elinqoba zonke ngokuba yiNdlovukazi yehlobo.
Zona nyoni lezi ezizama ukuzimisamisa kodwa zesaba ukubukelwa eduze.
Liqiso leli, amavevane abantu bayenelisa ukuwabukela eduze kodwa lezi ezinye inyoni ezizimisamisayo azifuni abantu bazisondelele eduze, zihle zesabe zibaleke. Sekungani imbongi imile nje etshatshalazini ibuka ivevane liphaphazela ithi kaliqhubeke ngalokho santombi elimakhethe kwabozala ngoba lihlala lapha lalapha kanti amaluba amele lona lodwa iNtandokazi yehlobo. Ilibiza ngamabizo amanengi ethi ngumagqabagqaba inyoni engadlelwa nyama angani ezinye ziyosiwa zizalela evalweni. Esikuzwayo lapha yikuthi ivevane kalidliwa kodwa ezinye inyoni ziyabulawa zosiwe badle inyama yazo abantu.
Imbongi ithi ilithanda kakhulu ivevane nxa lithathela ezimbizeni zamaluba, lapha kutsho ukuthi ivevane liyabe limunya uluju kuleli luba lisiya kuleliya.
