‘Lungisani inkundla ezikolo’

18 Jan, 2024 - 00:01 0 Views
‘Lungisani inkundla ezikolo’ uArthur Maphosa

uMthunywa

Nkosilathi Sibanda

ISIKHATHI semidlalo yokugijima ezikolo sesifikile.

Izikolo sezikhuthazwe ukuthi zithathele phezulu umsebenzi wokulungisisa ngokupheleleyo inkundla zokugijima ukuze abantwana bajwayele ukuncitisana belandela indlela eziqondileyo. 

Inhlanganiso yabaphathi besikolo kuleli eyeNational Association of Secondary Heads (Nash) leyeNational Athletics Association of Zimbabwe (Naaz) yizo esezihambe phambili ngokwethula isikhuthazo sokuthi kumele kulungisiswe inkundla.

Kuminyaka edluleyo kubonakele ukuthi izikolo ezinengi kazilandaba lokucenta inkundla. Abantwana bagijima kunkundla ezingela imizila ekhanyayo kuthi kwezinye akudwetshwa imizila le njalo inkundla ziyabe ziloqethu lameva, kungela ngitsho umbalisi ozihluphayo.

Lokhu bekwande ikakhulu ezikolo ezisemaphandleni kodwa sekukhona lasezikolo ezisemadolobheni. Zinengi izikolo ezisemalokitshini lapho inkundla zemidlalo eseziphenduke amahlathi ngenxa yokunganakekelwa.

Ngalesi isikhathi sethemu yakuqala yezikolo, imincitiswano yokugijima iqhutshwa kakhulu ezikolo zikaZulu ezikhokhelwa nguHulumende. Loba abafundi bebhadaliswa imali yezemidlalo, kuyadanisa ukuthola ukuthi bakhona abaphathi, abazali lababalisi abehluleka ukugcina inkundla zikusimo esifaneleyo.

Umongameli wenhlanganiso yeNash, u-Arthur Maphosa uthe abaphathi besikolo lababalisi abaqeqetsha imidlalo yokugijima kumele bakhokhele kumsebenzi wokubona ukuthi inkundla ziyacentwa.

“Kubaluleke kakhulu ukuthi nxa siqalisa imidlalo yethu yokugijima, inkundla zibe kusimo esiqondileyo. Sikhuthaza izikolo zonke ukuthi zilandele inkuthazo le. Inkundla kazilungiswe kuhle ukuze abantwana bathole indawo yokuthi bancintise ngokupheleleyo, langendlela ezaphakamisa amathalenta abo,” kuxwayisa uMaphosa.

“Abantwabethu kumele bajwayele ukugijima kunkundla ezilungiswe ngendlela. Nxa singakwenzanga lokhu, yikho okudala ukuthi inengi lezikolo lehluleke ukwenza kuhle kumincintiswano yaphezulu. Inhloso yemincintiswano ngeyokuthi silungiselele ikusasa labantwabethu abalethalenta kumidlalo yokugijima,” kutsho uMaphosa.

Umgcinisihlalo wenhlanganiso ephethe umdlalo wokugijima koBulawayo uWatson Madanyika uthe anduba kuqalwe ukugijinywa ezikolo, okuqakathekileyo yikuthi ababalisi bathole izeluleko ezithile kulabo abalobungcitshi kulumdlalo.

“Inkundla yokugijima kumele ilungiswe ngendlela. Ukungacentwa kwenkundla lezi kudala ukuthi abantwana behluleke ukuncintisa nxa sebedibene labanye abaphuma kwezinye izikolo ezihlelekileyo. Inkundla kumele ikhanye, imizila idwetshwe kuphinde kusetshenziswe lempahla efaneleyo ebalisa izicathulo ezibizwa ngokuthi ngama-spikes. 

“Loba enye impahla isilela, kodwa inkundla kumele icace. Singenza lokhu, kuzakuba lula ukulolonga intshantshu zabadlali kwezokugijima. Nxa izikolo zidinga ulwazi, kuhle ukuthi banxuse abanti abazingcitshi,” nguMadanyika lo.

Kusenjalo, ngaphandle komdlalo wokugijima, Inhlanganiso yeNash ithe lonyaka abafundi bazakhuthalela ukuncintisa lakweminye imidlalo.

Share This:

Sponsored Links

Survey


We value your opinion! Take a moment to complete our survey

This will close in 20 seconds