uMthunywa
Siphathokuhle Ngulube
SALIBONANI bafundi. Siyahlangana njalo kuleliviki. Lamuhla ngifisa silandelele isifundo sethu esibe laso ngeviki ephelileyo esikhuthaza ukuthi abantu bahlalisane ngoxolo kanye lokuthula ezigabeni.
Sitshilo ngeviki ephelileyo ukuthi ingxabano yingxenye yempilo kodwa akufanelanga ukuthi impilo ime ngoba abantu sebethe baxabana. Kuyinto ebalulekileyo ukuthi ingxaki ixazululwe kukhangelwa inxa zonke bonke abaphatheka kuleyo ngxaki basale bekhululekile ngesisombuluko esenziweyo.
Ngitsho lasendulo phela iNdebele belingayithandi ingxabano. Belizama ngazo zonke izindlela ukuthi abaxabeneyo bancediswe ukuze kungamemetheki inzondo. INdebele belilendlela zalo zokuxazulula ingxaki. Abaxabeneyo bebekhuthazwa ukuya kubosobhuku, enduneni nxa sebethe behluleka ukukhulumisana bodwa. Okumqoka yikuthi ekucineni kwakho konke ingxaki ibicina ixazululiwe. Kulezi izinsuku sesincedwa ngabomthetho, amapholisa phela.
Indaba iyahamba icine isisemthethwandaba wonke umuntu asale esechelesile sekubonakele onguye ophambanisileyo.
Akesikhangele umumo wangeviki eliphelileyo. UMelusi loThemba bathi bedlala ibhola badale ingcomanzi. Yingxaki phela edinga isisombuluko. Siyambona uDube esegane unwabu ngenxa yefasitela lakhe eselitshaywe libhola lafa. Indlela uDube afuna ukuxazulula ngayo ingxaki le kayilunganga.
(1) Okokuqala ufuna ukutshaya uMelusi kodwa kwehlule ngoba okuMelusi sekweqe okwentethe yegoba kwaphunyuka. Khona ukutshaya kuqondile kodwa kwezinye izikhathi akuyixazululi ingxaki. Mhlawumbe bekudingeka ukuthi uDube adingisise ukuthi kuhambe njani engakamsukeli nje.
(2) Okwesibili ingxaki ngeke uyixazulule uthukuthele. Ulaka luyawona izinto. Sekungenzeka athi utshaya uMelusi ngolaka alalo acine esemlimazile, kube nguye oselecala elikhulu. Isikhathi esinengi kuyadingeka ukuthi umuntu ehlise umoya ukuze ahluze kuhle lokho okwenzekileyo. Ukuze uhlolisise ulutho ngelihlo elibanzi, yehlisa umoya mfundi.
(3) Okwesithathu uDube uphuma ehuba eqonda koNcube. Lakho ufika adle ubhedu kuNcube ongazi lutho. Akakwazi lokuthi umntwana usewonile. Abadala bathi itshayelwa abadala. Ncube ndini awazi ukuthi ususecaleni elikhulu olidalelwe yingane. UDube bekufanele athumele umuntu kuNcube ayebika ukuthi umntwana sewonile hatshi ukuzibambela yena mathupha, siyakwala isintu.
(4) UNcube esezwile okwenziwe yingane yakhe sekudingeka ukuthi athume umuntu ayemxoilsela koDube hatshi ukuzihambela.Sekuzaba sekukhulumisaneni kwabo ukuthi kuphumani. UDube usengatsho ukuthi uNcube abhadale ifasitela kodwa esintwini akukhuthazwa lokho ngoba umntaka Dube kusasa usengavuka ehambe wakona okwedlulisileyo koNcube kubenzima ke kuDube ukuba abhadale. Ngalokho ke kukhona okungenziwa ngaphandle kokubhadalisana.
(5) Abantwana labo kuhle baxolise ebadaleni nxa bethe baphambanisa. UMelusi kufanele axolise kuDube lakuyise uNcube. Yiso isintu lesi.
Ngokunjalo ke bafundi ingxabano ixazululwa ngendlela ezinengi esintwini. Kufanele sifunde ukuphuma lesisombuluko ukuze impilo ihambe.(c) Kuyini okudale ingxabano le?
(d) Ukunxaphela abantu abadala kuyinto eqondileyo yini?
(e) Ukulahla izandla khona kukhombani ngawe?
Wena ubuphanjanisiwe ngomunye umfundi kodwa indlela lawe osuke wenza ngayo isikubhixe ngodaka. Akusaveli ukuthi odelelayo nguphi phakathi komfundi lo oqale indaba lawe. Ngokunjalo ke bafundi kasifundeni ukucabanga singakakhulumi kumbe singakenzi lutho. Kuzasisiza ukuba singabi ngabantu ababi emphakathini.
Asinanzeleleni indlela esikhuluma ngayo lesenza ngayo bafundi izinsuku zonke. Lezi izinto yizo eziveza ukuthi uyahlonipha kumbe uyadelela emphakathini.
Asibonaneni ngeviki ezayo.
