uMthunywa
Sikhumbuzo Dabengwa
Siyahlangana bafundi kule iviki kusifundo sethu lapho esikhuthazana khona indlela yokuphila elobuntu lokuhlonipha.
Imuli idlala indima enkulu ekubumbeni isimilo somuntu. Imuli elothando lokukhulumisana kuhle yandise ukuvuna isivuno esihle ekubumbeni umntwana olembeko lobuntu.
Imuli elobudlwangudlwangu iphetha ibumba isimilo esingagculisiyo ebantwaneni. Siphilisana njani nxa kujatshuliwe? Siphilisana njani nxa siphakathi kobunzima?
Ukhona yini owenelisa ukubhula umlilo nxa kuthe konakala emulini. Ngubani ololaka? Ngubani olenhliziyo enhle ongathi nxa ulodubo umlande umethulele udubo lwakho.
Kukhona ukulalelana yini emulini? Nxa kuthe konakala emulini lixazulula njani lolodaba kumbe kumele liphume phandle ukuze lithole usizo.
Emphakathini khona siphilisana njani? Akesikhangele izindlela ezilandelayo ngomumo esihlangana lawo emagumeni lasemphakathini.
1. Ungumntwana ofunda esikolo esingaphandle kwedolobho, lapho ofunda uhlala khona. Wenze kubi emihlolisweni yokuphela komnyaka ka 2021.
Nansi inkulumo yabazali bakho.
Ubaba: Yikho obukwenza esikolo isikhathi sonke lesi? Ngamanyala la. Uzangibona lamuhla.
Umama: Kwenze njani uze wehluleke kuzifundo ezintathu lonyaka? Lokhu kutsho ukuba udinga usizo kuzifundo lezi obhazalale kuzo.
Ubabakazi: Kunzima lonyaka abantwana abafundanga ngenxa yokuvalwa kwezikolo ngenxa yeCovid-19.
Kuzimpendulo lezi ezingaphezulu tshono ukuba impendulo yinye ingakha kanjani umfundi lo ongenzanga kuhle ezifundweni zakhe.
2. Ungumfundi ovale izikolo wakhohlwa ugwalo kumngane wakho elakheleneyo edolobheni. Nxa uthi iyalulanda uhlangane lomzali wakhe esangweni ungakangeni usathi uyaqoqoda nje.
Ngokugqoka kwakho, inwele zakho lokukhuluma kwakho, umzali avele ale ukuba ubonane lomntanakhe, akusole kakhulu.
Imibuzo.
a) Kambe umzali womngane wakho angabe eqondile nxa ekubone ungalungelanga ukukhuluma lomntanakhe? Phana izizatho eziqinileyo.
b) Ukugqoka kwakho kungabe kukubi ngani okungenza usolwe ngabantu?
c) Umngane wakho nxa engabizwa angajabula nxa ekubona ngendlela oziphethe ngayo phambi kwabazali bakhe.
Phana izizatho eziqinileyo.
3. Lihleli phansi endlini yokuphumula. Kufika umakhelwane ezokwethula umbiko wezakhamizi esigabeni sakini.
Njengomntwana olembeko kuyini okumele kwenziwe ngabantwana bakulelikhaya?
Impendulo.
a) Abantwana kufanele basuke kulindlu ngokuthobeka badedele abazali badembe izindaba zabo.
b) Abantwana kufanele babingelele owemzini baqhubeke bezibukelela umabonakude ngoba kulilungelo labo ukuba sendlini.
c) Abantwana kufanele bazixoxele calaceleni, labazali baqhubeke ngokwabo, mhlawumbe babaphikise kokunye ngoba abadala sebephila isidala kakhulu.
Sima lapha lamhlanje.
Ngithemba siyancedakala empilweni zethu bafundi. Asiqhubekeni kwelizayo
