uMthunywa
Sikumbuzo Dabengwa
Nanti ithuba elihle kwabanye kanti lithuba eliletha ukudana kwabanye ikakhulu nxa impumela ingabanga lobuhle. Izikolo zonke nje jikelele ziyaphithizela zidinga ukuhlangana labazali kubongwa labo abenze kuhle.
Lithuba lokuba labo abangenzanga kuhle babophe ziqine kwelizayo ukuze labo batholakale bephiwa izipho ezilomsoco. Kambe abantu baphathana njani ngalelilanga kusukela kulo owahlalela lowomhloliso. Abazali bona bazibona bengabazali abanjani ngesenzo somfundi ongumntanabo. Ababalisi bona bezwa njani ngalaba bantwana abathe baphumelela?
Asikhangeleni izehlakalo ezilandelayo
(a) Lihlezi ngamaviyo kulandela ukuphiwa kwesipho kumfundi elifunda lonke kuviyo. Omunye wabafundi ubambe isihlathi ngokudana ngoba ubethembisile kubazali ukuba uzabuya ephethe imiklomelo laye aphiwe isipho ngesikhathi esifana lalesi.
“Yekela ukudana mfowethu, abadala bathi akulahlwa mbeleko ngokufelwa. Uzathola lawe ngelinye ilanga,” kutsho omunye wabangane bakho.
Imibuzo
1 Ucabanga ukuba lumfundi angaphatheka njani ngamazwi omunye wabangane bakho?
2 Umfundi olomoya omubi angamphatha kanjani umfundi lo obambe isihlathi?
(b) Nangu omunye wabangane bakho uSipho, bajabule kakhulu lodadewabo ozekwemukela umvuzo ngokonxuso lwesikolo. Ngephutha elikhulu udadewabo womngane wakho uyagwenxeka awe phansi ngesikhathi esukumela ukuzekwemukela umklomelo. Kuyini okungenziwa ngumphakathi?
1 Abafundi bangasiza isethekeli ekutheni sivuke sizithintithe silulame, siqhubeke ngokuyalanda umvuzo womfundi.
2 Abafundi bangafa ngensini ngoba ukuwa komuntu wemzini kubulalisa ngensini.
3 Umphathi wohlelo angamisa uhlelo lomsebenzi kancane isethekeli size sizilungise ukuza kwenza umsebenzi esiwulandileyo.
(c) Nangu omunye wabafundi osebiziwe ukuze ayekwemukela laye umvuzo wakhe. Ngokusweleka kwabangabakhe abazekwemukela isipho uzuza ukutshayelwa izandla kuphela.
1 Kunguwe ungezwa njani kungela muntu ozekwemukela umvuzo?
2 Ababalisi bona bangenza cebo bani ukuncedisa kumumo onje?
3 Kuyini okungabe kubangele ukuswelakala kwesihlobo esisodwa ukuzekwemukela umvuzo womntwana?
(d) Omunye wabafundi ubizelwe imivuzo emine ilandelana. Lokhu kuthinte inengi labantu. Imivuzo yonke le yenza umphakathi uhlanye ngokutshaya izandla kanye lompululu. Ababalisi, abazali labantwana bonke babona isimanga salo umfundi otshaye wakhucula.
Kuyavela-ke ukuba ilanga lezipho lisitshiyela izehlakalo ezitshiyeneyo. Ezinye ngezithabisayo. Ezinye ngezidanisayo kodwa kufanele sifunde ukwemukela ukuba ayisibo bonke abaphumelelayo ezifundweni. Asihlanganeni kwelizayo bafundi.
