uMthunywa
Ugwalo ludindwe yiLongman Zimbabwe
Indikimba — Ezihayayo
Imbongi nguC G Khumalo
Isihloko senkondlo — Malumami
UKHUMALO kulinkondlo udumisa umalumakhe ngalokho amenzele khona. Umalumakhe lo nguye omondlileyo wamkhulisa, onina loyise abazange bamenzela lutho.
Wazalwa ngunina wahle wamtshiya komalumakhe wazihambela. Imbongi isimbonga-ke umalumayo ngokuyondla kwayo. Isimdinga umalumayo lo imbongi kodwa kukhanya iyamswela kodwa ekhona. Imswela ngoba kayiqedisisi ukuthi kungani umalumayo ekhanya ubeyikho konke kuyo.
Iyambuza umalumayo imbongi ukuthi: “Ungubaba yini kumbe ungumama/Ungugogo yini kumbe ungubabamkhulu/Kambe ungahle ube yibo bonke behlangane/Ngiyakudinga ngiyakuswela”. Umalume wembongi lo uqakatheke kakhulu kuyo ngoba uyibo bonke abantu abamzalayo — unguyise lonina wembongi njalo ungugogo lokhulu wembongi. Ngalokho-ke kaqedisisi ukuthi pho umalumakhe nguphi lokhu eyibo bonke abamzalayo. Iphetha lokhu imbongi ngokutshela umalumayo ukuthi iyamdinga kodwa iyamswela.
Lanxa kunjalo imbongi nxa ihlolisisa sengathi iyambona kalufifi umalumayo. Kakhanyisisi umalumayo ngoba kuyayiphica lokho okwenzakalayo. Imbongi ilokumkhumbula kancinyane umalumayo ngokuthi kwakusithi unina engahamba umalumayo abengunina ngoba uyise kayimazi ngalokho-ke umalumayo nguyise ngalokho sekungathi iyambona umalumayo kancinyane, kakhanyisisi. Kodwa sekuya kusithi dlwe emehlweni ayo imbongi isibona okwakusenzakala.
Ibona umalumayo eyiphethe, ayigone njengengane yakhe. Lengqondo yembongi isisiya ivuleka ikhumbula ukondliwa kwayo ngumalumayo, yena owamondla njengezibulo lakhe. Lemicabangweni wakhe sekuvuleka nxa ekhumbula ukukhathalelwa kwakhe ngumalumakhe. Imbongi ithi ikhumbula kakhulu ukuzicuca kukamalumayo.
Lapha kutsho ukuthi wayezama konke lanxa engela lutho ukuthi enelise ukunceda umzukulu wakhe ngalokho ayekuswela ngaleso sikhathi.
Imbongi ithi ikhumbula kakhulu ukuzidela kukamalumayo eselela yona njalo ikhumbula lothando lwakhe umalumayo. Lokhu kufakaza ukuthi umalumayo wayeyithanda kakhulu imbongi. Ithi ikhumbula kakhulu ukubekezelelwa ngumalumayo. Ngamanye amazwi wayengayihlukuluzi lanxa yonile imbongi ebona ukuthi iyakhula.
Iveza indaba elusizi imbongi lapho isithi uyise kazange ayithande, wayala ingakazalwa. Uyise kazange amkhathalele, wasuke wayilahla nje.
Unina laye wayitshiya kumalumayo lowo wazihambela. Unina imbongi ithi imazi njengomuntu wemzini nxa efika komalumayo. Isikubeka sobala imbongi ukuthi umalumayo nguye uyise njalo ngokufananayo nguye unina. Imbongi itshela umalumayo ngomihlolo ewubonileyo. Umhlolo lo yikuthi ihlangane leyinye indoda yamhlekelela yathi inguyise. Iyaphambili imbongi ithi ngumhlola olenyawo ezimbili wathi unguyise.
Iyabuza imbongi ukuthi kahloli yini lo umuntu othi unguyihlo yena engakondlanga? Iyagcizelela imbongi ngalesisiga: “Ngibone umhlolo, malumami, ngibone umhlolo.” Yona imbongi izinikela kumalumayo hatshi kulo umhlolo ovumbuluka khathesi uthi unguyise. Iyacaca imbongi itshela umalumayo ukuthi yona ilizibulo lakhe njalo kayazi yise ngaphandle kwakhe. Ngokucasuka ithi lalowo okuthiwa ngunina ithi yambonela kuye umalumayo.
Izinikela kumalumayo imbongi isithi: “Malumami, ngingumntanakho, ngiyingane yakho/Malumami ngiyabonga ukuba lizibulo lakho.”
