uMthunywa
C. Dube
SILOKHU silandela udaba lukaSwabide Khumalo, uMphathisikolo wesikolo seTotololo. Lamhlanje sihlangana lemuli kaKhumalo isiyatshiya uNkosi esikolo seHumphrey Gibbs okuyikho lapho ayethole khona indawo yokufunda.Wangena ehofisini kaMphathi uKhumalo ngemva kokuba umabhalane esekhulume loMphathi owathi kangene ngaphakathi uKhumalo.
Sebethe ukuxoxaxoxa uKhumalo loMphathi uDewa watshela unobhala ngocingo emtshela ukuthi athume esinye isisebenzi ukuthi siyebiza uMaTshuma ehostela. Nxa esitsho uMaNdlovu, umkaKhumalo, uthi wayengelamusa ngitsho umabhalane kaDewa ngoba engabaxoxisi. Uqhubeka ethi okwakhe kwabe kuyikuzikhulumela lomtshina wakhe wokubhala kumbe njalo azixoxele ngocingo lwakhe.
Ngilethemba ukuthi abantu bayakunanzelela ukuthi nxa kufika izethekeli emahofisini bayakhangela indlela abaphathwa ngayo. Abanye abantu bahle basibone isisebenzi esingelamusa njalo esingaphathi kuhle abantu.
Akudingi isikhathi eside lokho ukuthi abantu bakunanzelele. Lokho abakubona kuqala abantu yikho lokho abathi uyikho khona. Nangu unobhala weHumphrey Gibbs sebembone njengomuntu ongelamusa bona bezifikela nje.
Uyamsola na umfundi lo unobhala ngokwenza kwakhe? Kalanga ukubanceda oMaNdlovu kodwa ukhethe ukuzenzela umsebenzi wakhe ezithulele. Umuntu nxa esemsebenzini wakhe kafuni kuphazanyiswa njalo izethekeli ezifikayo kazingadingi ingxoxo kumuntu ophatheke ngomsebenzi wakhe. Kasizwa kuthiwa wala ukubanceda laba kodwa wenza lokho ababekufuna wasezithulela waqhubeka ngomsebenzi wakhe.
Kunzima ukuthabisa wonke umuntu ngasikhathi sinye. Ubengeke wama ukuqhuba umsebenzi wakhe unobhala ukuze axoxe labantu ayesebancedile. Lokhu kuyatshengisa indlela ezitsheyeneyo zokwenza izinto.
Kuyasibonisa njalo ukuthi uMaNdlovu ngumama ongelasineke njalo uhamba esolasola zonke izinto lapho ahamba khona. Umama lowo okwakuthiwe ayebizwa uchazwa kuthiwa luzwathizwathi okutsho ukuthi wayelomzimba omncinyane kodwa emude.
Sizwa ngaye lumama ukuthi unobhala ibizo lakhe nguNtokozo ngoba ufika ngelithi: “Ngizwe kuthiwa uyangibiza, Ntokozo?” Yena lumama oluzwathizwathi nguMaTshuma ngoba unobhala umtshela ukuthi, “Awubizwa yimi, MaTshuma, ubizwa nguMdala.” Lapha sibona okwenziwa yizo zonke izisebenzi nxa zibizwa ngumqhatshi kumbe ngomkhulu wazo ukuthi zibalokwesaba. Sonke isikhathi izisebenzi nxa zisizwa ukuthi zibizwa ngomkhulu wazo zilokwesaba.
Kuyamangalisa uMaTshuma ukuzwa kuthiwa ubizwa nguMdala yena ezifikela ekuseni lokho. “NguMdala? Kuthiwa sengoneni ngizifikela nje ekuseni lokhu?” UNothando, umlamu kaKhumalo, usitshela ukuthi waphuma loMaTshuma esezihudula njalo engazange abakhulumise wayaqoqoda ehofisini kaMphathi.
Kuthiwa wathi engena, wambona efika eguqa phambi kukaDewa. Wethuka uMaTshuma esizwa ukuthi ubizwa nguMphathi wehluleka ukubingelela abantu bemzini ababesehofisini kanobhala.
Singambeka icala na uMaTshuma, sithi kalamusa ngokwehluleka ukubingelela abantu bemzini? Mina lapha ngibona ukuthi lokho kwabangelwa yikwesaba. Uyesatshwa uDewa ngoba lanxa esengene ehofisini uMaTshuma kaphiwa sihlalo ukuthi ahlale kodwa uguqa phansi. UDewa kukhanya yindoda elukhuni kuzisebenzi ofuna ukuguqelwa ngensuku zalamuhla. Ukuguqisa abantu ehofisini akulunganga lokho kwakwenziwa ngabacindezeli abamhlophe. UDewa utshela uMaTshuma ukuthi abingelele ubaba uKhumalo owayebalethele umntwana omutsha. Sekuthiwe abingele uKhumalo, uMaTshuma uqhubeka egaqa ngamadolo esiyamxhawula uMaTshuma. UKhumalo uthi wayimangala inhlonipho enjeya?
Kwakuyinhlonipho kumbe kwakuyikwesaba?
