uMthunywa
Ukuhlaziya izinkondlo kuyaqhutshwa
Ugwalo — Ugqozi Lwezimbongi Ziqoqwe Zahlelwa nguP Mpofu
Ludindwe yiMambo Press ibambene leThe Literature Bureau
Imbongi nguD Mthombeni
Isihloko senkondlo — Indlel’emazombe (Isiphetho sayo).
Nanzelelani bafundi ukuthi siphutshisa inkondlo esiyiqale ngeviki ephelileyo. Indlela le emazombe yimpilo elobunzima. Nxa imbongi isithi indlel’emazombe itshengisa indlela engaqondanga, enzima ukuhamba kuyo.
Sibuzwile ubunzima bempilo obesebuveziwe kuviki ephelileyo. Inzima impilo yonke indawo, emakhaya kanye lasemadolobheni.
Kulezinsuku akula okulula. Emadolobheni impilo yakhona idinga imali kodwa izikhwama zalo okhuluma lapha ziyavuza, ziyagxagxaza kalamali, avume-ke ukuthi uzakufa emaqumbi okutsho ukuthi uzakufa efuthelene ebuhlungu kodwa kungela angakwenza. Lamhla siyithathela lapha lumuntu esitshela ukuba ungumhambi emhlabeni kalaso isikhathi sokuphumula, kakwazi ukuthi uyophumula nini. Uhamba nje udinga khona okungamenza aphile impilo engcono.
Kalalutho lumuntu, lokhu ukuveza ngesitsho esithi, “Ngitshaya inja ngekhanda, imithel’iyafuneka”. Nxa umuntu ethi utshaya inja ngekhanda, utsho ukuthi ungumyanga kalalutho. Lanxa kunjalo akula omzwelayo ngoba imithelo iyafuneka. Lanxa ebubula, ekhalela ngaphakathi esifa, uzidla izibindi okutsho ukuthi uyacabanga kakhulu. Ngalokho-ke uyavuma lumuntu ukuthi uzakufa emaqumbi, efuthelene kungelanto engamnceda. Uzakufa umoya wakhe ubophekile.
Ulezifiso ezinengi lumuntu. Ufuna ukufunda kodwa imali kayimvumeli ngoba kalayo. Ufisa isihlalo esimanyazelayo, okuyikuthi ufisa inhlalakahle laye athole ubukhosi kodwa konke lokhu kube lizaba. Kuyize konke lokhu akufisayo. Nxa ephakathi kwakho konke lokhu kuhlupheka ufisa lokuthi aluba uyabuyela esiswini sikanina kodwa kuyamalela konke lokhu ngoba yinto vele engenzakaliyo. Isiphetho sakho konke lokhu yikuthi uyavuma ukuthi uzakufa emaqumbi, umoya wakhe ubophekile ngoba ubuhlungu.
Akula okumhambela kuhle lumuntu ngoba nanku engathi engaba lomthokozisi njengabanye uphanga emukwe, okutsho ukuthi ngokuphangisa nje uyathathelwa lowo mthokozisi. Kahlalanga phansi lumuntu ungohambayo engazi lokuthi uyangaphi, edinga ukuzinceda, kodwa ilizwe lelo alihamba ethi udinga ukuzinceda liphenduka insumansumane, okutsho ukuthi akula akutholayo kulelo lizwe, ngoba liba yinto eyesabekayo engamncediyo.
Ngalokho-ke uyavuma ukuthi uzakufa emaqumbi, ezondile, kungela kukhululeka emoyeni wakhe.
Isimanga esibonwa ngulumuntu, yikuthi abangane ulabo sibili kodwa uncedo kaluzuzi kulabo bangane. “Abangane ngilabo, izandla zoncedo zimfitshane.” Kahlalanga phansi lumuntu, uyazama ukuzinceda njengoba ethi uyaphefuzela evele le lale, kodwa uncedo phinde aluzuze kungelani lokuthi ulabangane abanengi. Endaweni yokuthi bamncede abanye balabo afika kubo, bona bathi, “Kukondodazibonele.” Lapha bamtshela ukuthi wonke umuntu kumele azisebenzele, akula osebenzela omunye.
Ngalokho-ke uyakubona ukuthi ngempela uyakufa emaqumbi, efuthelene, engakhululekanga emoyeni. Usekhathele lumuntu ngokwemhlabeni aze abone ukuthi ngeqiniso asebefile sebephumule. Sebephumule ngoba ukuhlaba komhlaba abasakuzwa. Usevuma ukuthi asebefile bayinqobile indlela emazombe, indlela egobileyo, indlela engelula ukuhamba kuyo. Kodwa isiphetho sakhe yikuvuma ukuthi uzakufa egqubelene, efuthelene, engakhululekanga emoyeni.
