uMthunywa
Isandiso siyaqhutshwa
Qaphelani bafundi ukuthi kufundwa ngezikhathi ezinzima ngalezinsuku. Ukufunda kuyamiswa masinyazana ngenxa yobhubhane lweCovid-19.
Lokhu kubangelwa yizizatho ezinengi kodwa okukhanya sobala yikuthi abantu kasilandeli ngokugcweleyo izixwayiso esizinikwa ngabezempilakahle. Abantu bayedlula ngokuphazima kweso. Iqiniso elikhona yikuthi siphethe inyembezi ngezandla njalo ngiloba ngisenzenje ukuvulwa kwezikolo sekudluliselwe phambili.
Lanxa kunjalo laba abaphilayo kuzamele bebhale imihloliso yokuphela komnyaka. Ngalokho-ke kuqakathekile ukuthi nxa ufunda ubambe ziqine. Funda ingwalo zakho ngokuzinikela lanxa ungelambalisi phambi kwakho. Ngenxa yobhubhane lolu abanengi sesingena kwezinye izibanga singafundanga amanye amabanga.
Lokhu kudinga ukuthi abantu basebenze gadalala. Abafundi kabangahlali phezu kwezandla ngoba imihloliso iyeza kuphela. Akula kuthi kangifundanga isigaba esithile ngoba lokho kwenzakala emuntwini wonke. Dlala usazi ukuthi kumele usebenze ufunde izingwalo. Bengithe sikhumbuzane ngaleli qiniso. Sengitsho njalo kasiqhubekeni ngesandiso. Ake sikhangele ukusetshenziswa kwesiqalo sesakhi sesandiso ku- ekwakheni izandiso zendawo.
Lesi sakhi sisebenza ezigabeni 1, 1a, 2 lo 6. Lakumagama ezinye izizwe lakumabizomuntu. Izibonelo: Kusigaba 1 isakhi ku- sihlangana lebizo umuntu – ku + (u)muntu > kumuntu. 1(a) ku + (u)gogo > ugogo. Kusigaba 2 ku +(a)bantu > kubantu. Kusigaba 6 ku + (a)- madoda > kumadoda.
Kuzo zonke izibonelo eziphiweyo unkamisa wokuqala webizo ususiwe kwasekusithi esikhundleni sakhe kwaqaliswa ngo – ku oyisakhi sesandiso. Kunsuku ezilandelayo sizatshengisa okwenzakala emabizweni esigaba 2 njalonjalo.
