Utjipetelezo koga towhodza tikatjibona

11 Aug, 2016 - 16:08 0 Views

uMthunywa

Eke zwidziyidza netjisingasumbikike! Nowana nhu akambala jesi ingapa ngubo lipisa liti nu ukahaka ukahaya kuti ngono unagupi bugwele gunombaligwa majesi nelubaka gwaboNdakubhaya akuhomola. Bakadzikulu-ke banoba bakalinga kuti konda poni. Naswibo tinoda zwinhu toba tatjibona kuti kuna tjinosumbikiwa.

Ngono toba toziba kakale kuti akuna zwinotiwa. Tjinanyanga atjitosumbikiwa musaka. Tjobhaya tjikapubula. Toba toziba kuti yakatjitjulukiwa mimwedzi. Tingakutini? Akuna, tolinga tinyalala timilila iwhoyo nsi wakunonhobhuda patjena tikoti “takagala tabona kuti kuna tjiyapo. Nhu waka asingake akamonyoka zwingapeya kusina mimba”.  Tobatojalo kolila luhaba.

Konga iyeyi yakahha isingalebgwe nezina. Ayitosumbikika. Nhu unobhudila patjena kutjikunyolo. Ukasabhudila patjena inokudusa patjena iyo. Banhu banhokubona wakambala bhatji linga linoyi lakalembedzewa pansungo netjilembedza-mabhatji.

Banhu banoba bakakulinga iwe uti abatokubona. Noba unga wakavululwata. Ape ebona asingabone banhu ekokumbula kuti nayibo banhu abatombona eba etumba endazwe kuhango mugula.

Kwakatikala limwe hhuba kwakatjenamisa banhu bekuNkayi nebakaBulawayo. Wakamilika nloyi ikweno kuNkayi kulibusiku akalinga kaBulawayo. Waka anamhuka iye yaanotanha. Ngono yaka ilabuka negukulukulu lubilo kwakati kunoti pakati kwemabili yakayangina munzi nkulu wamambo Mzilikazi. Yakabva yasima yakalinga ikweno kun’umba yaaka enolowa kuyili. Mhuka yeyo yaka isiyiwa yakasumbikiwa pamigotja yakadzwagwa ipabhakasa lon’ha.

Wakaswika ejita eta zwaanota iye n’umba ihhuka iye engina. Ngono kwakakupota ilelo hhuba kakale nhu ahwahwiwa nembaba nekuti mhuka yaka itihha nelubilo gukulukulu. Kana akunoloyewa kondiwa banhu basakambala. Iwhoyo nsi waka asaziba kuti tjimo tjowhohanduka kukapota. Wakanongina mun’umba etetema ekon’wa tjimbidza semahhuba wose. Wakati aba mun’umba ewha kudziya ekotola lubaka kuti nendzinga dzemalopa dzitongonyebunuka. Waka etila kuti akagala atanha mhuka iye kobgwiligwa akutomiwa muzila. Kodza kukamiwa banhu baswika kakale nobhata usimisa kuti usitongowila muzila sebamwe bakaligwa neluselo kuFigtree bakabva bahanduka  bonda nemakumbo.

Ngono mhuka yakayoziba lubaka. Yakabona kuti lubaka gobgwilila gwatjiloba gukapinda. Nayiyo yaka isitjagadzikane. Yakadzohohhela iloholongela nhu ayizombona. Pamwe nayiyo yakayohla iti inowhoyedzegwa ngoba kuNkayi kuligwendo ape ubva kaBulawayo.

Mhuka itjakahangana n’holo yeyo mbava inogala pedlo ihha inyanga ihaka nokhwiba ipapo pangina nloyi. Yaka inda yakambala masokisi koga kuti gumbo layo lisitongo bon’wa. Ipapo yakayatjebuka yeno nayeno ikabona kusina nhu kakale kulipakati kwebusiku  ikabva yaziba kuti nasi tjayinohaka yatjiwana. Yakabva yabala zwikukwana mabumbulu   atjakabubatigwa.

Yaka inda igugula yakahhula mahhimeho  asimahoma ungati yakalinga kusina tjayinobona. Ape inoti pedlo nemhuka yonloyi, mhuka ivombomoka ikumbula kuti mweni pamwe wabhuda newumwe nkoba. Tjinyolotjo ibva yapika mbava ikongina muzila iti “ndoziba kuNkayi, ndiko kanyi”.

Mhuka yakayolabukila kuti wafawafa kuti banoswika kutjina lubaka kusanhu kukati ndi kakale kuti mweni atongowana lubaka gosa lubabvu pasi ekomuka nebamwe bakadzikulu enda kuwhuni kene kuvula. Inojalo kati yakasenga nhu usi iye nayiyo mbava yatjitjenama koga.

Yatjikwakwatila pehhugwi kwehhinhu layisingazibe linotihha nelubilo gwayisakatongobona kwetjinga kwayakazwagwa. Kwetjinga kwayakabatatamila banhu ayizotongobona lubilo gungapa. Ipapo ayitoziba kuti inonosiyiwa poni.

Tjakatjakayilizana wubhata isimisa kutila kuti isiwe ngoba yaka ingaba zwitamhutamu ape ingawa. Ngono mhuka yaka ihinga semtjina. Yakaswika isiya ntolo wayo mbeli kwen’umba inda kun’umba yayo kudula mbava iyeyo isala munzi webanhu wayisingazibe isingazibe kuti yahha yakasengwa neni. Ikobgwilila neni kulekule zwingapa nemali yotanha isina.

Kojalo nloyi ayenobhuda mamo oyenda eti “wawandibiga poni?” Waka aba kaBulawayo asakambala. Ungatjipetela koga todza tikatjibona.

Kalanga Language and Cultural Development Association
[email protected]

Share This:

Sponsored Links

Survey


We value your opinion! Take a moment to complete our survey

This will close in 20 seconds