uMthunywa
Tina Desire Dube wakaTsukuru
PASI kwehango yaMphugwi ndiko kwakakulila Bhuquza. Wakakula sebayisana elisa n’ombe kumatjokotjoko akaMbulawa, kwake kuti mutjilimo enogala kumatanga kunaTjotanda, ndiko kwaakadiyiwa bulume gugwe gose ne whola dzidze.
Hule kwemakodlanyana atjipedza bukondogwana, waka tjulukila ku Africa tjipembe enovima n’hingo.Wakata mhahha nekuti wakabva awila pehhugwi kwen’hingo, wakahinga zwakalema siku nesikati.
Jita kukwe kanyi waka ewana mhandadlanyana itjina nkumbugwana wematope, kwakatikala kanjisa ikoko, kadzina ebona kuti watjikula watjifanila wana nkadzi unohaka mbako. Wakavima hangwana yose yaMphugwi, waka etongo tjulukila seli yaThekwane enohola kumatsime akaMatama nakaMposela. Kwakawunsimila kadzina ebgwililazwe kuJanzibeli.
Yakawumpanda khani yesawana kukwe mfumakadzi. Kun’hingo wake ana nkwinya unobvila seli yeporo kuKezi, wakawunlakidza ndebgwana iye yohaya nkadzi, bekayilingisisa bubili gwabo nekuti zwimbalo zwakahanduka zwodliwa zwentjenje, nkwinya wakabva akumbula mwana wabasekulu babe kanyi, zina lile waka ali Tjimbidzani.
Bhuquza wakahhula meho ehakowha lungano gwaTjimbidzani. Bakayedzisa busiku gose nekwaTjimbidzani.
Nkhwinya wakagadzabgwe Bhuquza kuti unowolidzila kanyi tjimuka. Yaka mwemwetela yakaMphugwi iti ndebo ngayihingwe tjinyolotjo. Busiku gwakalizana negole pana Bhuquza, tjimuka bakabva bagala pehhugwi kwayo. Lakati lotewuka Bhuquza naTjimbidzani bolidzilana bali boga. Ndiyani wake angalamba gondolo lakajeya linongaBhuquza?
Gwaka pfungayila ludo ntha dzose, betumilana zwipo kukazipa kuka jeya. Hule kwemimwedzi mitatu Bhuquza wakangina zila yakalinga ku Khezi, Bake bagala batjilakidza ndebo bamhadzi ba Tjimbidzani, wakanoswikila ka bamhadzi kuka tumwa zwitodlana zwino dana Tjimbidzani. Waka lobgwa nehhana ewha ndebo yakajalo.
Wakasimidzila ekabva alahila pasi ntshwayilo ekasiya esawolela malala, wakanongina pagele Bhuquza atjitukutila netetema. Mate akatshwa nlomo ukabe ntjena. Bhuquza yaka iligele mun’umbva, meho elambila pankoba, waka epulula ndebvanyana nhatu pahaya. Kwake kuti ape kukabe nentuzi wapinda pankoba kalobwa nehhana eti pamwe ndiTjimbidzani, wakagwilo lezwa mbgwa yakangina ihaka ntuzi, Wakapeleledza angina Tjimbidzani, Bhuquza wakapelegwa nematama nentha yenaka kwaTjimbidzani. Heeee kwake kusinaka kwemwanana kuli mwaza, nkumbulo wakalabukila kaMphugwi kazwibona babegele bose, tjamumoyo Bhuquza ekazwibhuzwa kuti ngono wawudana nani mwanedu kana awungagale kog. Eyo wakayibiga bgwe semonga ehla punigwa ne moyo.
Bakanoyizela bapedza nabamhadzi kuti banosiya mali kusi kwensazamilo. Bakamukila kumabhasi bekanoswika kaMphugwi latewuka. Lakabe jenamiso kubazwadzi bebona Bhuquza atjibhanga nkadzi se luhulo. “Akuneni mwanangu nlongo towuwamutjila kana bana banasi muna zila yenyu moga yebona zwinhu.” Kwake kujalo Tate baBhuquza. Inoyendila mbeli.
