uMthunywa
Langelihle Moyo
ABALIMISI sebexwayise abalimi ukuthi bananzelele ukuba izilimo zabo kazihlaselwa yimikhuhlane etshiyeneyo, besebenzisa ezinye indlela ezingayisizo zokukhipha imali bethenga imithi.
UNkosazana Moreblessing Dube ongumlimisi esabelweni seMatabeleland South uthe zikhona indlela zokuvikela izilimo ezisesivandeni ezingadingi ukuthi umlimi akhiphe imali ethenga imithi.
“Balimi lingasebenzisa esikubiza sisithi yi-cultural control okuyikutshintshanisa izilimo endimeni ethile i-crop rotation ngesiLungu.
“Ukutshintshanisa izilimo endaweni eyodwa kuyaxotsha izibungwana ngoba ziyabe sezisehluleka ukuzalana. Okunye njalo ukulimela amahlanga kanye lezibi phansi kuyanceda ukuthi izibungwana zingamemetheki.
“Izibungwana azifi ngendlela eyodwa yokuzivikela. Ngakho kuqakathekile ukuba umlimi asebenzise indlela ezinengi ukuze avikele izilimo zakhe.
“Kule-mechanical control okuyindlela yokusebenzisa imithi. Le ngenye indlela umlimi angayisebenzisa ukuvikela izilimo zakhe ukuze zingahlaselwa yimikhuhlane njalo lokulimela amahlanga phansi,” kulandisa uNkszn Dube.
Ukhuthaze abalimi ukuthi basebenzise zonke indlela zesintu lezesiLungu ukuvikela izilimo emikhuhlaneni.
“Kuqakathekile ukuthi abalimi baphatheke ekusebenziseni indlela ezitshiyeneyo zokuvikela imikhuhlane ngoba kazidingi mali futhi ziyavimba ukuthi imikhuhlane imemetheke,” kuphetha uNkszn Dube.