Uncategorized

Phos’ elakho: Yayithanywa ngezanzoco impi ingakaphumi

21 Oct, 2016 - 00:10 0 Views

uMthunywa

Cornelius Luphahla
NJENGOBA nje isizwe sabeNguni sasilamabutho kwakuthi nxa impi izaphakwa kwenziwe imithanathana ethile ukuze ibutho lihambe liqinile lihlasele zibuye. Lapho-ke kwakusebenza ingalabezi yesanunse esizanuka siwathame size siwathamisise amabutho.

Kwakuthi nxa impalane silesikhathi ingavulwa inkosi ivumelane lendunankulu zamabutho ukuthi impi iphakwe.

Lapho-ke kwakuhle kubizwe ingwevu zezanuse zizobhincisa amabutho okweviki kumbe okwedlula iviki engazazi ingubo.

Lapho-ke mhla izavuka iphakwa impi izanuse lezi zazifika zibase inkalakatha yomlilo ngaphandle kwesigodlo senkosi. Umlilo lo ungavutha kwakukhitshwa inkuni kusale amalahle kuthi izanuse zithathe izanzoco zithi vo emalahleni la. Zenzenje amabutho athe mbo akhothamele emalahleni kuthi nxa sokunjalo kuthunqe inkalakatha yentuthu eyesabekayo.

Nxa amabutho la eyihotsha intuthu le akhwehlele ahlanze udenda kube yibu khwehlekhwehle. Lokhu kwenziwa nje ngoba kukholelwa ukuthi amabutho la ayabe elodenda ngakho le yindlela yokuwagabhisa. Angithi nje udenda ludala ukuthi umuntu abe lesidina kumbe abe livila  okungafunekiyo ebuthweni.

Ngemva kokugajiswa kwamabutho lokhu kwakuthathwa njalo inkalakatha zenkunzi ezesabekayo kuthiwe amunye amabutho ambalwa alingana lenani lazo azihlabe kanye ngomkhonto. Zisuke ingwazi zizihlabe kanye kanye emahlabankomo ngesijula ithi votshololo phansi. Kuthi kunjalo igijime indoda yinye ngayinye ifike ingcophune umkhonto lo isike inkalakatha yombengwa khonapho egwaze khona. Asuke ngesikanogwaja amabutho la lembengwa le aqonde ezanuseni afike aziphosele imbengwa le ziyitshwathike ezanzocweni qede ziyithi futhuthu eziko ziyikhiphe. Ngemva kwalokho ziyijike kanyekanye imbengwa le ziyiphosela amabutho lawo ayamukele ngokuphangisa.

Ibutho linye ngalinye nxa lisamukela umbengwa lo liwuthi dlithi kanye liwuphosele kwelinye lalo lenze njalo uze uphele umbengwa lo ungawelanga phansi. Lokhu kwenziwa nje kungumkhuba njalo ibutho lingavele liwukhuthe umbengwa lo mamo! Lokhu kuhle kuveze ukuthi impi izakuba ngekaMabuyaze. Lelobutho elenze lokhu lalo lizayikhomba ihogo lingayazi.

Nxa sokuphelile ukuphoselana umbengwa lo inkunzi lezi zazihlinzwa inyama yonke le idliwe amabutho ahambe phambili ehuba ihubo lempi uqobo. Amajaha lapho ayabe ehamba elandela emuva eqhuba inkomo zomphako ethwele logume oluzakhunywa ngamabutho endleleni. Nxa amabutho la sefikile okuhlaselwa khona indunankulu yebutho yayifika ilibheme ilibazi ithunqisele intuthu emzini wenkosi le. Lapho-ke lezinja zakhona noma zichithisiwe zazihle zilale obukaBhuka sibili. Angene-ke amabutho abhukude kuthi nxa inkosi ingelamsila wempisi bahle bayijuqe kuphele okwayo. Ngemva kwalokho zizathunjwa inkomo kube nzima zibhonse zilubhekise komkhulu.

Abanye abantu balapha babesila ngokulambisa abanye amahlabathi kuthi abanye bathunjelwe abantwababo. Ibutho linye ngalinye kwakufanele lisuke lezalo inkomo kanye labafana kumbe amantombazana. Laba abathunjiweyo kwakuthiwa ngabesihlangu kwakufanele ukuthi ibutho linye ngalinye lidwebe abalo umzila ofanayo ukuze kukhanye mhla befika komkhulu ukuthi abalo yibaphi. Lenkomo lazo zazisenziwa okufanayo nje.

Ekufikeni kwebutho komkhulu lalibizelwa izanuse njalo zizolisebenza ngezanzoco kabanzi. Zilisebenza nje lazo ziyabe zibhince kusukela mhla ibutho liphuma lize liyephenduka. Lenkosi layo iyabe ibhincile njalo ize iyephumula mhla ibutho liphendukile. Lapho-ke azachelwa amabutho lenkomo zawo kanye labesihlangu. Ukuphungwa lokhu ngeziphunzi kwakusenzelwa ukuthi mhlawumbe amabutho la aze lengwendela njengoba ayabe ethumbe ngaphandle kwemvumo yabanikazi. Kungenzakala ukuthi abanikazi laba bathame izifuyo zabo ngengwendela enzima engaqeda isizwe.

Owayetholakala elenkomo ezinengi wayehlatshiswa inkalakatha yenkabi. Ngemva kwalokho wayephiwa inkomo kanye labesihlangu abazamncedisa empilweni. Abesihlangu laba babephathwa njengabanye abantu kungekho ubandlululo phakathi kwabo labeNguni.

Share This:

Sponsored Links

Survey


We value your opinion! Take a moment to complete our survey

This will close in 20 seconds