uMthunywa
KUYINTO eyaziwayo ukuthi nxa umuntu ongumama engatshada isibongo sakhe sokumele siguquke.
Umama uhle adele ukusebenzisa isibongo sikayise abesethatha sona esomkakhe sibe yiso asisebenzisayo.
Kodwa-ke kulezinsuku kukhanya sokulabomama abasebenzisa izibongo ezimbili, esakhe esokuzalwa kanye lesomkakhe.
Kungani omama laba besebenzisa izibongo lezi njalo kutshoni khonokho?
Isibongo somuntu sitshengisa lapho adabuka khona kanye lokuthi ungumhlobo bani.
Lokhu kuguquka kwesibongo sakhe kukhombela ukuthi usengumuntu othethweyo njalo lokuthi uthethwe ngumfokabani. Kwakungekho ekadeni ukuthi umuntu usebenzisa izibongo ezimbili.
Lapha sithola ukuthi kudala abeNgisi ababesebenzisa izibongo ezimbili babengabantu abaqakathekileyo kumbe abanothileyo.
Lokhu kwakungasinto engenziwa ngumuntu wonke nje kodwa kwakungokwabantu abathize. Kulezinsuku sithola ukuthi sokuyimvama lakithi lapha eAfrica, lapho esithola abanye omama labo sebezisebenzisa izibongo ezimbili.
Udaba lokuthi sona yisiphi isibongo esimele sisetshenziswe ngamakhosikazi ludaba osolwahlafunwa kakhulukazi lapha emhlabeni. Kodwa kumele sinanzelele ukuthi loludaba alusidaba olunzima ngoba kulula sibili.
Okwakuqala abantu bayavumelana ukubana bafuna ukutshada, besebetshada-ke, besuka lapho bazaqonda emahofisini ezithupha lapho umama azatshintsha khona esakhe isibongo okuzatshengisela ukuthi sebengabantu banye.
Loba kunjalo kulabanye omama abakhetha ukuthi bona bafuna ukubizwa ngelakibo ibizo kanye lelakomkabo. Omama laba bakwenza ngenxa yezizatho ezitshiyeneyo.
Isibonelo esingasitshengisa ngesikalo owayeyiNkosikazi kaNelson Mandela, uWinnie Madikizela owakhetha ukusebenzisa ibizo elithi Winnie Madikizela Mandela ngoba yena vele waziwa ngendaba zombangazwe esasenguNkosazana Madikizela njalo engafuni ukuthi ibizo lakhe linyamalale nje.
Abahlabeleli abanengi labo bakwejwayele ukugcina izibongo zabo besebezisebenzisa kanye lezabomkabo njalo inengi labo licina lisebenzisa izibongo zonalezi zizombili yiloba selehlukene labomkabo.
Omama abasebenzisa izibongo ezimbili benza lokhu ngenxa yezizatho ezitshiyeneyo. Okwakuqala umama angabe ebona ukuthi isibongo sikayise siqakatheke kakhulu okokuthi kafuni ukuthi ibizo lemuli yangakwabo linyamalale nje ngenxa yokuthi usethethwe.
Abanye omama bakwenza ngoba bebona ukuthi isibongo sabomkabo sisetshenziswa ngabantu abanengi kakhulu. Kubesokusiba lalabo abakwenza ngoba beyizikhwicamfundo njalo belezithupha zesikolo ezinengi ezibhalwe amabizo abo bengakendi.
Into emqoka ngeyokuthi abantu abanengi abazi ukuthi kwenzelwani ukusebenzisa izibongo ezimbili abanye bacabanga ukuthi lokhu kungenziwa yiloba nguphi umuntu kodwa akunjalo. Umuntu kumele abelesizatho esiqinileyo njalo esimenza abelelungelo lokusebenzisa lezi zibongo.
Amagqwetha yiwo abona ngezokubhalisa abantu lezi zibongo njalo umuntu kumele ahambe le phetshana elithiwa yiNotorial Deed of Change of Name ukuze abhalise ngokusemthethweni welizwe lakhe ukuba ufuna ukusebenzisa isibongo sakhe kanye lesomkakhe.
Inengi labantu litshengisa ukuba libona kuyinto enhle ukugcina isibongo sangakibo kamfazi. Abanye abesifazana bathi ukusebenzisa isibongo somkakho sodwa kwenza ukhanye njengempahla yakhe nje njalo kucina kusipha umkakho itikiti lokukuhlukuluza.
UNkosikazi Lindiwe Moyo laye wengezelele wathi yena laye ufisa ukuthi ngabe angasebenzisa izibongo ezimbili. “Kusukela ngatshada sokungani nganyamalala ngoba sengibizwa ngebizo likamkami lamaphepha ami ngitsho loba izithupha sezaguquka kwalotshwa isibongo somkami.
Ngiyafisa sibili ukuthi ngabe kuba ngumthetho impela owokuthi sizisebenzise zombili izibongo.
Abafundisi bathi ayikho into eqakathekileyo kangako ekuthini umuntu usebenzisa sibongo bani ngoba khona vele ukutshintsha izibongo akusinto elotshwe ebhukwini elingcwele kodwa kuyinto eyasukela emasikweni abantu.
