uMthunywa
Imihlobo yotshani
Uqethu lwande emafusini. Lwelapha imbilaphi. Obulawa yimbilaphi uvuka ekuseni asiphune uqethu azihlikihle ngalo embilaphini. Angaqeda ukubeka sakuchaya. Kuthiwa mhla uqethu lusomayo, layo imbilaphi iyaphola. Imadlane yona kuthiwa butshani obukhula emachibini. Kudala yayingamakha aqholelwa uhlofu. Kwakuqholwa ngayo entanyeni, emakhwapheni lemsisini.
Umxhopho wona wande ezifuleni lemaxhaphozini. Wendlalelwa isigogo nxa siphalwa. Umxhopho kudala kuthiwa yiwo owawusetshenziswa ekukheni amanzi ozipho. Kwakuthathwa utshani lobu bubotshwe bube yinkatha kumbe benziwe buqulungane.
Kwakusenziwa njalonje ngoba ingqwele ithe inathiswe amanzi ozipho. Leso sixha sotshani sasiyasigxanyuzwe emanzini umuntu abesegijima laso ehamba esidlalisa ngezandla ukuze afike engqweleni kulokhu kulamanzi. Wayayathi angafika engqweleni yakhe leso sixha kumbe nkatha yotshani ayibambe ukuze athontele emlonyeni wengqwele yakhe.
Umnyankomo wande ngaphandle kwesibaya. Kuthungwa ngawo ingcebethu zokusibekela. Ingcobosi iba semachibini. Yeluka icansi lanxa kungesicansi lalutho ngoba liphanga liguge. Umadodlwana wande emhlabathini. Uhlomulela ingcebethu nxa ithungwa. Abafana babefaka impande kamadodlwana ngaphansi kolimi ukuze bengatshaywa nxa belahle izifuyo.
Umthanyelo wande ezifuleni. Ngowokuthanyela izindlu lamaguma. Uyabotshwa ubeyisixha besekuthanyelwa ngawo. Umsingizane (Isikhaba) wande emachibini lezifuleni. Ngowokugezisa ubuso bomuntu ofileyo. Ngemva kokugezisa uhlanyelwa emakhanda engcwaba nxa sekugqitshiwe.
Omunye umsebenzi womsingizane yikwelukisa nxa kufulelwa. Uyagxotshwa ubususelukwa ube libhada. Ibhada yilo okweluka ngalo amathikili. Into nje kubola amanga kunganethwa lizulu.
Inzala iyatholakala kuzo zonke indawo. Iyafulela nxa utshani obuqondileyo buswelakele. Inqonqodwana itholakala ezifuleni. Ngeyokweluka amacansi. Imizi itholakala ezifuleni lasemangweni oyisidaka. Ngeyokweluka amacansi lezithebe. Yelapha imbilaphi. Iyaphothwa ibotshwe amafindo ibisigqizwa. Intungwa (utshani besiNdebele) itholakala ekhunjini legangeni. Yeluka izilulu. Ifulela izindlu.
Uqunga luyatholakala ingqe ngaphi. Ngolokufulela. Umqangabodo. Butshani obukhulu emfuleni, budalwe njengemfe. Kudala abantu babebuhluba babudle njengemfe.
Umhlanga utholakala emfuleni. Ngowokuphozisa. Nxa amanzi egeleza uyawuqhaqhazele ungathi uyaqhuqa. Yikho lapho okwasukela khona ukuchasisa umuntu oqhuqhayo kuthiwe usengumhlanga. Usezi lutholakala emfuleni ikakhulu emkhulu. Ngolokufulela.
Izihlahla eziphathisa abantu ukuba bahlanzeke Izibonelo: Umtshekisane kuxujwa amazinyo ngogojwana lwawo. Kuthanyelwa amaguma ngamahlahla awo. Umqathuva kuxujwa amazinyo ngempande zawo.
Sima lapha lamhlanje, sizaqala lapha kusikhathi esizayo.
