Isabizwana soqobo sakhiwa ngendlela ezimbili

11 Aug, 2016 - 16:08 0 Views

uMthunywa

Indlela yokuqala

Njengoba isabizwana soqobo sibunjwa ngamalunga amabili – isiqalo lesiqu, singatsho ukuthi isabizwana soqobo sakhiwa ngesiqalo lesiqu. Izibonelo: mina > mi + na – mi –yisiqalo, na –yisiqu. Sona > so + na – so – yisiqalo, na  yisiqu.

Indlela yesibili

Isabizwana soqobo sakhiwa ngokuhlanganisa isivumelwano senhloko lesakhi sesabizwana soqobo u “o” lesiqu u-na.

Izibonelo:

Isigaba  Isivumelwano   Isakhi              Isiqu sesabizwana    Isabizwana
Senhloko          sesabizwana    soqobo                       soqobo
Soqobo
2             ba-                      +      o             + -na                          = bona

5             li-                        +      o             + -na                          = lona

8             zi-                       +      o             + -na                          = zona

9             i-                         +      o             + -na                          = yona

Nanku esikunanzelelayo:

Nxa isivumelwano senhloko singungwaqa lonkamisa, nxa sihlangana lesakhi sesabizwana soqobo, unkamisa wesivumelwano senhloko uyasuswa indawo yakhe ithathwe yisakhi u –“o” kanje:
s(i)- + o + -na = sona; l(u)- + o + -na = lona.

Nxa isivumelwano senhloko singunkamisa siyahlangana lesakhi sesabizwana soqobo. Ngenxa yokuthi elimini lwesiNdebele onkamisa abalandelani, unkamisa oyisivumelwano senhloko uguquka abengusingankamisa kanje: (i-) + o + -na = yona; (a) + o +na = wona
Usingankamisa (y) + o +-na = yona; (w) + o + na = wona.

Share This:

Sponsored Links

Survey


We value your opinion! Take a moment to complete our survey

This will close in 20 seconds