uMthunywa
kuloba uPathisa Nyathi
KASIQHUBEKENI sikhangela kabanzi ngokuconjwa kwezindlu esathi sekuqalile esabelweni seMatobo. Lamhla singaqala ngokubuza ukuthi kanti zivele ziconjelwani izindlu? Bekungathini nje ziyekwe zihlale zinjalo? Amehlo ngomahluleli, abona aphinde abuke, athi lokucokisa. Okubi ayakunina akukhahlele kude le ngoba kungakhangi. Phela kasazini ukuthi umuntu uyingxenye yemvelo. Kuphela yena unakana kabanzi kube kanti enye imvelo isebenzisa umzwangedwa wemvelo.
Siyasizibone izinyoni ukuthi zihlotshiswe njani nguMdali ngezinsiba zemibalabala ekhangayo. Khangela iphigaga ubone ukuthi eliduna lakhona licece njani. Kuthi lingakhabazela umsila walo uhlabeke, uze ufise ukuthi ngabe lokho yinhlalayenza njengayo insakavukela umchilo wesidwaba. Inyoni le ethiwa lifefe angithi nxa isigiya okwentombi egcweleyo imekeza esibayeni sakwabozala uphelelwe ngamathe sengathi ngumkhunkuli oselweyo.
Insiba zalinyoni zibe ziligugu inosi yodwa kuyiyo ecwatsha ngazo. Phela izolo izwe lisakhile inkosi yayifanele ibaluleke ingaze yabaphakathi komdibi. Yayifanele ivele ngobuso emdibini njengonkone. Ubuhle buyikuthula.
Buphozisa ingqondo bujikamise imicabango. Inhliziyo buyenza ixwayane lamaphaphu. Imicabango eyande ukuzula iyazethezela emhlabane iwise iphika. Pho akunjalo ngento embi efana lale eyathiwa yinunu kumbe izimu khona okuphose kuwisele phakathi izinkanda zensane. Izimu silibona lilezinyo elingumtshatshavu sengathi yisaha kaSathane. Le kuyabe kuyinto embi edlula isibungu sodaka.
Umntwana wethuswa ngayo inunu ukuze esabe ukwenza izinto ezingatshaphaza ziphahaze impilo yakhe. Akakho othi yena angayichaza kabanzi ukuthi inunu iyisimo bani. Ngulowo lalowo usuka akhande loba abumbe inunu yakhe okusafana nje lokuthi omunye umuntu ubumba inkabi yakhe yomdaka aphinde ayilolonge ngamathe akhe langozipho lwakhe. Okusemqoka yikuthi sonke sibumba umfanekiso wesilokazi esethusayo, esidinga imiphefumulo yabantwana. Pho abantwana bayayithanda imiphefumulo yabo. Sebezasibathela abanye amahlabathi okuzilondoloza kulesi isilokazana esibatshazwa kangaka.
Okuhle okucwebezelayo, okukhangayo, okuginyisa amathe kuyasibiza njengombizabiza wamajaha lapho ebiza amantombazana. Kambe liyasazi isihlahlakazana esithiwa ngomabuyazibhonsa? Lesi yisihlahlakazana esihluma nxa izulu lingaze line. Lanxa kube yileliya elizinyokana umabuyazibhangwa uhle ahlume. Uthanda izindawo ezingathi yimisenya. Ulamahlamvana angamakhatshakhatshana aluhlaza okuzothileyo. Impande zaso zibomvana okuyibubende. Hawu, suka bo, abaphambili bathi impanjana lezi ungazihlafuhlafuna uzikhifele lapho okulalowo ojuja inhliziyo yakho umemeza igama lakhe usuka eze yedwa ngoba esebizwe zimpanjana lezo.Inhliziyo yesimomondiya isuka izwe imizwa engelakuthobeka. Ziza zodwa-ke izintombi lezi ezitshiwoyo nxa kuthiwa ziza zibhonsa. Yeka izolo abantu besayazi imvelo lokusebenza kwayo, lemikhuba eyayigilwa yiyo.
Njengoba satsho kukhona othi ungabalaza ngakho indlu yakho icace ibukeke kuthi lowedlula ngaphandle aphose enyele intamo esengokhangiweyo, esengowehluleka lokululamisa umlala. Yimisebenzi yalabo abaleminwe. Yibo laba esithi ngabathakathi ngenxa yobugagu babo. Phela kasazini ukuthi ibala elithi umthakathi kalethuki; libala nje elibabaza ukwenza komuntu okungaphezulu kokwenza kwabanye. Omunye umuntu ngumthakathi kamakanika, kanti omunye ngumthakathi ekubumbeni izimbiza zomdaka. Omunye ngumthakathi wokuthunga izingcebethu, imihelo lezitsha. Abanye njalo ngabathakathi ekwelapheni. Kungaba yikwelapha labo abatshaywe yizituhwane, kumbe abazi ukumiza omama abangazuzi izingane.
Isikhathi esinengi sesilisebenzisa igama leli sisitsho umkhunkuli. Umkhunkuli ngumthakathi. Ngulowo osebenzisa ulwazi alalo ukubhidliza lokuchitha abanye. Lo ngoloyayo. Kanti-ke lalapha kasazini ukuthi ukuloya kutsho ubuciko lobuhlakani obugabhileyo. Oseloye ulutho ngosethethe lololutho inyongo. Usebenzise ulwazi olugabhayo kwathi leyo into wayinqoba waze wayibeka intonga. Obeke intonga ulutho ngolunqobileyo ngamandla aphezulu.
Angithi kuyakuthi umzingeli othe wabulala impofu angaze aqala ukuyihlinza andubana ayiloye. Nanku-ke ukusetshenziswa kwebala leliya ebesincokola ngalo, laze labayindaba esegudwini. Phela impofu yaziwa njengenyamazana elamandla athize. Kuyakuthi icele lomzimba elele ngalo nxa isigwaziwe kwenjiwe impande impofu elele phezulu kwayo ibisihlafunwa kukhafulelwe ezikhaleni zonke ezisemzimbeni wayo. Izamelelwa iziqale ibhodle; lokhu kukhangelwa njengendlela yokuthi isikhuphe amandla obuthi obungaba yingozi emuntwini. Nxa isibhodlile umzingeli usengayeqa andubana ayingenele ngomhedla.
Abanengi bayayisebenzisa impofu nxa betaba abantwana, kwesinye isikhathi lokhu sithi yikwethesa inkanda. Nxa ithe yabulawa impofu amafutha ayo ayengangeniswa egumeni kusesatshwa wona amandla asenyamazaneni le.
Nanko-ke kwesinye isikhathi into iba ngenhle kodwa ibe yisigilamkhuba ngokuba lamandla aphambanisa abantu njengempofu.
Nxa isibhodlile umzingeli usengayeleka ngentonga loba ngomkhonto emveni kokuba eseke wayeqa. Inkulumo iyatsho ukuthi umtshaye wambeka loba wameleka intonga. Lapha kutshiwo owehlulwe okusobala, okudanisayo.
Siyakutsho futhi ukuthi umtshaye wameqa. Ukweqa ulutho kukhomba khona ukuthi umtshaye kwazwela, wamtshaya wadanisa, akaselankani kumbe uphondo. Lanxa ususithi kuye akakukhele amanzi ngozipho ukwenza lokho ngokuphazima kweso esazi ukuthi ingahle imvule uduma kuze kudingwe umhubelo.
Nanko-ke singasayigqibanga indaba yokucomba izindlu lobuhle obuvezwa bulethwe yilokhu. Angithi bavele betsho ukuthi imitha ngokuphindwa. Izamitha ngenkani!
