uMthunywa
Siphathokuhle Ngulube
SALIBONANI bafundi. Ngithemba liphilile njalo liqhuba kuhle izifundo zenu lilungiselela imihloliso yokuphela komnyaka. Lamuhla sizakhangela izindlela eliziphatha ngazo nje emphakathini kanye lezinhlelo eliphatheka kuzo.
Kambe izinhlelo ezinye elizingenayo zililungele yini bafundi? Asazi, impendulo izavela kini. Zinengi izinhlelo ezenzakalayo ezimbi lezinhle ezigabeni.
Umbuzo uthi, “liphatheka kangakanani kulezo zinhlelo? Abanye benu lalizithole selisezinkingeni ezithile ngoba lihambe langena kakhulu ezintweni ezingayisizo zenu. Ezinye zalezi izinto kumbe izinhlelo ziyabe zivele zingalilingananga kodwa lina kube yini eselizifakaza kumbe eseliphatheka ngazo ngendlela emangalisayo.
Ezinye izinhlelo esingena kuzo zicina zisenza siguquke izimilo zethu senze okungasilingananga kanti futhi njalo lezinkulumo zethu zinganambitheki emphakathini. Ake sikhangele izehlakalo ezingaphansi:
(1) Kusemhlanganweni wabomama labobaba lapho befundiswa ngezinhlupho abahlangana lazo emizini yabo.
Emhlanganweni lo bayafundiswa njalo ngokugcina kanye lokuthuthukisa imizi yabo. Wena ufunda ugwalo lwesine, lawe ungomunye walelo qembu. Umbuzo omkhulu ngothi, “Ukufanele yini lo umhlangano?” “Zona izinkulumo ezikhulunywa lapha, zikufanele yini?” “Wazini wena ngokwakhiwa komuzi”? “Kambe ulakho yini okokutsho emhlanganweni lo?
(2) Kusemdlalweni wokuthakazelela ingane kadadewenu ezazalwa (baby shower). Lo ngumdlalo lapho okukhangelelwe ukuba udadewenu alaywe ngomama afundiswe ukuba kunjani ukuba ngumama kanye lokuthi umntwana ugcinwa njani.
Uyafundiswa njalo udadewenu ngokuziphatha kwakhe nje. Wena uyintombazana eyenza ugwalo lwesibili emfundweni ephezulu. Kambe ukulungele yini lo umdlalo? Inkulumo ezizakhulunywa lapha ngezebanga lakho yini? Ulakho yini ongakutsho emdlalweni lo? Zibuze, uziphendule.
(3) Udadewenu usethole ijaha njalo selungiselela ukuyakwenda lokutshada masinyazana. Omama bebandla bamenzela umdlalo wokumfundisa ngesigaba esitsha sempilo asezangena kuso. Uyafundiswa njalo ngendlela azaphatha ngayo umkakhe. Wena uyintombazana efunda ugwalo lwakuqala ebangeni eliphezulu.
Lawe utholakala kulo umdlalo. Kambe inkulumo ezizaphuma lapha zikulingene yini? Ukufanele yini lo umdlalo? Bona abantu abakulo umdlalo ulingana labo yini? Zibuze uziphendule.
(4) Uyihlo labangane bakhe bahlezi endlini yokuphumulela banatha okudakayo. Ingxoxo iyatsha umsindo ubambe nki. Usungaphose uthi kumbe bayalwa kanti hatshi baxoxa ngemisebenzi abayenzayo kanye lemizi yabo. Wena ungujaha okubanga lesibili kumfundo ephezulu.
Ubonakala ulokhe ubantshintshanisa ukhangela lo lalo okhulumayo. Kwesinye isikhathi lawe uze uhleke ingxoxo yabo uze uphose lokuphendula. Kuqondile yini lokhu?
Zikulungele yini inkulumo eziphuma lapha? Olunye ulimi oluphuma lapha kungenzeka ukuthi alukulungelanga ngitsho. Pho uhlaleleni lapha? Zibuze uziphinde wedwa.
Kuzehlakalo ezingaphezulu kusobala-ke bafundi ukuthi zikhona indawo ezingasilungelanga ngebanga esikulo.
Izindawo lezi azilunganga nje ngoba izinkulumo eziphuma lapho zedlulisile kubanga esikulo. Ngalokho-ke, asinanzeleleni ukuthi singaphi? Engqondweni yakho kubuye umbuzo othi, “Indawo engikuyo ingifanele yini? Zona izinkulumo eziphuma kuleyondawo zingilingene yini?”
Asibonaneni ngeviki ezayo.
