uMthunywa
Isihloko senkondlo — Ithemba kalibulali
INKONDLO le ikhuluma ngomama oselahle ithemba ngomntanakhe owazalwa kukuhle njengabanye bonke.
Kwakukuhle ilanga selintubahle okuyikuthi laselibanga ukuyatshona othi nxa ukhangela abantu ubone bonke sebekhangeleka bebahle ngoba lanxa ilanga belitshisa lidwadla emini ngalesi sikhathi liyabe selehlile ukutshisa.
Kwamenyezwa ngelizwi elikhulu kuthiwa amhlophe kusenzelwa lumama osekhala ngaleyo ngane lapha.
Babephakathi kwenjabulo enkulu kulowo muzi yikho nje kuthiwa, “kwavel’ amaziny’ amhlophe kukhangelw’ ingan’ emhloph’ elamehl’ amhlophe.” Kwakumhlophe konke okwaleyo ngane yikho nje kuhlatshwa umkhosi kuthiwa amhlophe ngoba kuzelwe ingane enhle. Umama walingane utshengisa ukukholwa kuMlimu, uMvelinqangi, ngoba esebelethe uthi waguqa ngedolo phansi, ngapha eqhuqha wabonga uNkulunkulu athi nguMvelinqangi.
Wabalokujabula okukhulu mhla ebelethile umama lo. Wathokoza zazezahlengezela izinyembezi zentokozo. Sonke siyakwazi ukuthi kukhona kwesinye isikhathi umuntu ayeze ahlengezele izinyembezi ngenxa yenjabulo. Kunjalo-ke ngalumama owathokozela usane lwakhe waze wahlengezela inyembezi zokuthaba. Umama lo wayethatshiswa yikuthi ukukhala kwakhe kwakuzwakele ukuthi abelengane ngoba uthi ingane yimpande yomuzi.
Ingane iyawuqinisa umuzi ngoba umuzi lapho okungakhali khona ingane ulula kanti ingane iyawuqinisa umuzi.
Uyavuma lumama ukuthi umntwana ulaywa esemncane ukuze akhule elembeko ehlonipha. Uyatsho lumama ukuthi lamanje wazama ukusigoqa sisemanzi, lapho utsho ukuthi wazama ukumlaya umntanakhe esemncane kodwa njengoba umthwentwe uhlaba usamila, okutsho ukuthi ingane yakhe yahle yatshengisa ukungabi lembeko.
Yisaga lesi esithi, “umthwentwe uhlaba usamila” esitsho ukuthi umntwana uhle atshengise lokho azaba yikho khona esemncane. Lanxa kunjalo umama lo uthi waziqinisa ngamagama ayize, wazipha isibindi lanxa wayebona ukuthi umntanakhe uyaphuma endleleni eqondileyo. Wazithembisa osekwehlula abanengi ethi isigogo lesi abathi sigoqwa sisemanzi yena wakholwa ukuthi sizazigoqa sodwa. Wayengabuzanga elangeni ngoba akula sigogo esake sazigoqa, phezu kwalokho sesomile.
Lamuhla usekhala umama lo ethi usengumfelokazi, ithemba ayelalo selimhlamuka. Ungumfelokazi lumama kabhujelwanga ngumkakhe kodwa utsho ukuthi uselahlakelwe ngumntanakhe abemthembile. Ithemba lakhe elingumntanakhe lamhla selisithi usengumthakathi olithakatha lisentolongweni. Sekuvela ukuthi ingane yalumama yabalihlongandlebe yacina isibotshiwe isisentolongweni.
Uyasivezela ukuthi ithemba lakhe leli elingumntanake selihlala entolongweni ngoba uthi seliyikudla kwentolongo.
Usehlala entolongweni ngokwenza amacala.
Umama lo usengokhalayo nxa sesisiya emaphethelweni enkondlo. Uthi usephelelwe ngumcabango osekusenza acabange lokuthi uMdali kasamboni. Usedinga aswele longamsiza aze abuze ukuthi uyophephela ngaphi na?
Usevuma okutshiwo yisaga lesi, “ithemba kalibulali”, aze abuze umntanakhe ukuthi kambe nguye sibili? Kasakholwa ukuthi nguye umntanakhe lo oseyikudla kwejele. Kakholwa ukuthi nguye umntanakhe oyedwa (uyedwana) wakhe amthola ngemva kweminyaka elitshumi watshadayo (indandatho igqiziswe emunweni).
Lokhu kufakaza ukuthi lumama umntanakhe lo wamthola ngemva kwesikhathi eside (ngemva kweminyaka elitshumi). Lokhu kutshengisa ukuthi inzalo yayisala kulumama yikho nje ubemphatha njengeqanda. Uselahlekelwe lithemba lumama ngoba uthi ijuba abeliphethe ngezandla seliphaphile latshiya limdlephile. Limkhafulele ebusweni lamthela ihlazo, yikho nje ebuza ukuthi uzophephelangaphi? Umyangisile umntwana abemthembile.
