uMthunywa
NJENGOBA uMthwakazi esazi ukuthi iphephandaba likaZulu lidume ngezimnandi nanku-ke lamuhla lize lendoda mdabuko, ingwevu yodumo engena ijule emidlalweni yobulingisi kanye lekulobeni ezamasiko. Lindoda kayilobi nje ingwalo kanye lemidlalo ilomuntu phansi, iloba umuntu avuke okwakibo.
Bakwethu kambe ingwevu le eloba kuSivusokwakithi ingaba ngubani ngaphandle kukaBekezela Dube. Qhubeka ufunda ukuze wazi ngalumlobi wodumo kungxoxo enambithekayo njalo ehlabusayo phakathi kukaBekezela Dube (BD) lentatheli yephephandaba likaZulu uCornelius Luphahla (CL).
CL: Akuthi fahlafahla ubikele umphakathi ngembali yakho kanye leyokuloba kwakho.
BD: Mina ngazalwa mhlaka 24 Ncwabakazi ngomnyaka ka-1967 esigabeni seMatshakayile eLupane. Kwathi ngomnyaka ka-1973 ngayangena uGiredi 1 eMatshakayile Primary School. Ngithe ngisafunda kwakhathaza impi kakhulu izikolo zavalwa ngaze ngayangena uGiredi 6 ngo-1980 ngaqeda uGiredi 7 ngo 1982.
Kwathi ngomnyaka ka-1983 ngayaqala uFomu 1 eMpopoma High School koBulawayo ngaze ngayaqeda ngomnyaka ka-1986. Ngaqhubeka njalo ngezifundo zami ngaya kuFomu 5 ngo-1987 ngaze ngayaqeda ngo-1988 esikolo seHamilton khonapha koBulawayo. Ngathi ngiqeda lapho-ke ngayasebenza ukuba lisotsha ngaze ngama ngo-1999.
Ezokuloba ngaziqala ngisafunda noma nje ngangingakalobi kakhulu. Ngathi-ke ngomnyaka ka-2000 ngaqala ukuloba ngokujulileyo okuyikho okwangenza engasengisebenza ngakhokhela iSivusokwakithi khonapha koMninindawo Cultural Centre eLuveve.
CL: Akutsho njengomlobi wodumo ukuthi sowaloba midlalo bani njalo emingaki jahelibanzi?
BD: Mina njengomlobi sengaloba imidlalo eminengi etshiyeneyo. Ngaqala ngomdlalo othi Interview the Candidate oyinganekwane ekhululuma ngezombusazwe. Ngabuya njalo ngabhala umdlalo othi Zimbabwe Blues, kwathi ngo 2009 ngaloba njalo omunye umdlalo othi Silakho engingawubiza ngokuthi yi-musical play. Okunye njalo ngangibhale imibhalo eminengi ekhuluma kakhulu ngokuvuselelwa kwamasiko kanye lokukhuthaza ngokuvuselela lokuthuthukisa isizwe sethu.
CL: Ngaphandle kokuloba ngwevu, msebenzi bani owenzayo empilweni njalo ukhangelele ukwenzani lonyaka?
BD: Mina ngaphandle kokuloba ngisebenza ukukhokhela inhlanganiso ethiwa yiSivusokwakithi eseLuveve okubizwa kuthiwe kukoMninindawo. Inhlanganiso le ijonge ukuvusa amasiko kanye lendimi zakoMthwakazi.
Lapha-ke yikho esiphethe khona ezamasiko ngokwazo hatshi lezi ezokufanisela.
Ngakho-ke lonyaka ngikhangelele ukuqhubekela phambili njalo ngiloba imidlalo le kanye lengwalo. Okunye njalo ngikhangelele ukuthi koMninindawo lapha kusiyaphela umnyaka kube sokuyindawo yokubukisa impahla zamasiko kanye lokufundisa ngezamasiko.
CL: Tshela umphakathi bunzima bani oyake uhlangane labo njalo nkuthazo bani oyipha abalobi abasacathulayo.
BD: Mina njengomlobi ubunzima engiyake ngihlangane labo yikusweleka kwemali yokupapatsha ingwalo zami.
Okunye njalo njengomlobi ogxila kakhulu kwezakoMthwakazi ubunzima obukhona yikuthi abantu ikakhulu intsha ikuthatha njengezinto zakudala ngoba siqakathekisa amasiko abamhlophe.
Ngakho-ke kubalobi abasacathula ngithi kabaqhubekele phambili beloba njalo bakhuthaze kakhulu intsha ngomdabuko wayo hatshi ukuqakathekisa amasiko engawaziyo.
