uMthunywa
Cornelius Luphahla
ZIKHALA ezimathonsi izakhamizi zesigabeni seMafa eLupane ngenxa yempisi eseziqede izifuyo zazo eguswini leBhanisetshe lapho esezisidla khona.
Izifuyo lezi ezidliwa zimpisi zigoqela inkomo kanye labobabhemi njalo zidlelwa eguswini elikhatshana kakhulu lapho esezithola khona amadlelo alotshani obunengi.
UMnumzana Henry Bigboy Moyo oyisakhamuzi seMafa uthe bazwa ubuhlungu njengezakhamizi ngoba sebephelelwe yizifuyo, ezinye ziyacuba.
“Njengabalimi sizwa ubuhlungu kakhulu ngokuphelelwa yizifuyo okuyizo esithembele kuzo. Okwenza zidliwe zimpisi yikuthi akuselatshani eduzane lemizi. Izifuyo zethu seziphephela eguswini elikhatshana. Ngakho nxa sesizidinga kuba nzima ukuthi sizibone zonke ngoba kuyabe sekusebusuku.
“Okunye njalo ezinye izifuyo ziyacuba ngenxa yokuswela utshani lamanzi njengoba eguswini leli kungelamanzi,” kulandisa uMnu Moyo.
Ekhuluma loMthunywa uNkosazana Belinda Ndlovu oyisakhamuzi sakule indawo uthe ukudliwa kwezifuyo zabo kuzabalethela indlala esigabeni.
“Njengoba izifuyo zethu seziqedwe zimpisi kusobala ukuthi sizabulawa yindlala lonyaka. Ngitsho ngoba inkomo lezi yizo esilima ngazo ngakho akulanto esingalima ngayo nxa singelankomo.
“Kuthi kunjalo labobabhemi ebesilabo sebeqedwe zimpisi njengoba labo besidla kuleligusu elikhatshana. Khathesi inengi lenkomo esisele lazo ngezicakileyo kazenelisi ukulima, ezinye zakhona ziyacuba,” kuphetha uNkszn Ndlovu.
UMnumzana Dennis Magutshwa uthe sebezame ukubikela i-Forestry Commission ngokudliwa kwezifuyo zabo kodwa kayibasizi ngalutho.
“Sesizame ukubikela inkokheli zeForestry Commission njengoba kuyibo abakhangela ngezinyamazana kodwa basitshela ukuthi izifuyo kazivunyelwa ukuthi zifike eguswini leli ezidlelwa khona ngoba yindawo yezinyamazana.
“Lokhu kuyasikhathaza kakhulu ngoba singekela ukuzidlisa kuleligusu ziyacuba ziphele ngendlala. Noma sizama ukuzelusa kuba nzima ngoba kuyenzakala zicatshe uyelusile zidliwe zimpisi,” kuphetha uMnu Magutshwa.
