uMthunywa
Silo Charles Dube
KUVIKI edluleyo sitshiye uNakaSenzile exoxa lomnawakhe uLontethe bezama ukucandela uSenzile indlela enhle yomendo. Babeqinisa indlela yakudala yokwenda lapho abazali kuyibo ababekhangelela umntwana ukuthi kumele ayengaphi.
ULontethe laye usekela ukudingelwa komntwana indawo evundileyo yomendo ethi akulunganga ukuthi umuntu ondle kabili. Nxa umntwana engendanga kutsho ukuthi usezahlala ekhaya agcinwe ngabakwabo.
ULontethe wayaphambili ethi uyabe uyaloya ongayekela ukuqondisa umntanakhe ebuhleni.
Waqhubeka esithi, “uyabe eyisithutha esaloywa ngongasekho, ngoba angambona umkhwenyana esecentela omunye insimu, yena etshiswa liqolo ngokugamulana lezigodo ensimini.” Siyafunda lapha ukuthi abakhwenyana bakudala babesebenzela oyisezala laboninazala entweni ezinjengokubiya lokubalimela.
USenzile wayizwa inkulumo kanina lekanina omncinyane, uLontethe, ukuthi yayiqondiswe kuye.
Wathi lanxa sekufika isikhathi sokulala wehluleka ukujunywa yibuthongo elokhu ezibuza ukuthi kanti babefunani onina ngenkulumo yabo leyo? Ngabe bathi ayengaphi? Nxa babekwazi ukuthi umntwana uyelulekwa ngalapho amele ayekwendela khona, benzelani ukungamluleki masinyane ukuze angagxanguzi? Laye wabona uSenzile ukuthi kuhle azisondeze kunina omncinyane.
Nxa unina omncinyane ekwazi lokho wayezakumncweba indlebe.
Lokhu kutsho ukuthi unina omncinyane wayezamcebisa ukuthi kumele enzeni.
Isimanga yikuthi yena uSenzile wayekholwa ukuthi uNakaZindaba ngunina, ngoba wayezwana lonina okubuhlungu.
Wakholwa futhi abantwana bakaNakaZindaba ngabanewabo, labodadewabo. Ngakho-ke umkhumbulo wakhe awuzange ugijimele kwabo kaZindaba nxa inhliziyo yakhe iseqa ize iphose ukumkhama.
Kusobala ukuthi amankazana lawo ayengakhangaleli khatshana nxa bedinga amajaha ngoba kuthiwa inhliziyo yakhe yaqonda kuboNganani, kodwa yaphenduka masinyane ngoba oNganani babengela mithunzi engavikela oSenzile ilanga.
Amantombazana akudala ayethi nxa edinga umendo babedinga lapho abangavikelwa khona ilanga.
Nangu uSenzile kuthiwa wake wayalunguza koMbengo kodwa wabona ukuthi oBantwini bangaze bamkhulumisa umuntu ongaboniyo. Okuvela lapha yikuthi umuntu ongafundiyo kuthiwa kaboni. Lokhu kufakaza ukuthi uSenzile wayengafundanga. Kuthiwa waziyenga uSenzile ngokuthi umfazi lanxa engaboni indoda iyamthungulula nje. Umfazi isifuba usidla ngobuqhawe bomkakhe.
Kusadliwa ngoludala kwakuthi nxa kuhlatshwe inkomo ngekhaya omama babesidla isifuba, ungiklane, inyama elamafutha. Lokhu kwakutshengisa ukuthandwa kwabo ngomkabo.
USenzile engalalanga nje ngokucabanga onina labo inkulumo yatsha kubo. Bathi sebumjuma ubuthongo uNakaSenzile waqinisa ngelithi, “Umsize umntanakho, mnawami.” Laye uLontethe wavuma ngelithi, “Amagcobo kaSenzile ngawami lami. Umkhwenyana yingxoza.”
Ngalokhu uNakaSenzile uveza ukuthi laye wayezakudla kumkhwenyana ngoSenzile ngoba kuthiwa umkhwenyana yingxoza uyebula okutsho ukuthi nxa ufuna ulutho uyacela kumkhwenyana njalo laye akumelanga akuncitshe lokho okucelayo.
Sebeyetheza uNakaHlalaphi, uLontethe, wambizela eduze kwakhe uSenzile ukuze amlaye kuhle njengalokho ayekutshelwe ngudadewabo unakaSenzile. Watshela uSenzile ukuthi njengoba wayebuyela emzini wakhe ngakusisa wayebone kungcono ukuthi atshiye emelulekile.
Funda kuviki ezayo uzwe ukuthi wamlaya njani uSenzile, uLontethe yena obizwa ngelikaNakaHlalaphi kwezinye izibanga.
