uMthunywa
Charles Dube
Ngempela kusadliwa ngoludala kulolugwalo. UmntakaVulela uNgenzile uxhwalisa abantwana beHadlana ahambe labo enkomponi iMbijana. Uhuga uSilobile ukuthi abaleke kwabo aye edolobheni lakoBulawayo lapho azasebenzela khona oMesisi abagugisela abantu izigqoko. USilobile uyathatheka ngalokhu atshiye umsebenzi wakhe wobubalisi esikolo esiduze lakwabo.
Liqiniso sibili ukuthi inyoni itshayelwa abadala ngoba nxa uSilobile esebalekile waya koBulawayo icala lokumbalekisa kaliphanyekwa kuNgenzile onguye owambalekisayo kodwa seliphanyekwa kuyise omzalayo uVulela. Ithukuthele imuli kaMbengo Ncube obehlonitshwa esigabeni ngalesisenzo sikaNgenzile sokubalekisa uSilobile. Unina kaSilobile, uMaNgwenya, njengenjwayelo esesiyibonile uzonde kakhulu okokuthi ukhuluma amagama esabekayo nxa ekhuluma ngoNgenzile.
Simzwile uMaNgwenya ngeviki ephelileyo edingisisa ukuthi owakwakhe uMbengo wayesitshoni lapho ethi osefile ubonwa ngumhlaba? Ubuza osefile nje ubuza ngomkaVulela owayesewazifela kodwa uMaNgwenya yena ukhulumela ebuhlungwini ngalokho osekumvelele, ukunyamalala kukaSilobile ebalekiswa nguNgenzile owayengasela nina. UMaNgwenya wafisa ukuthi owakwakhe uMbengo atsho ukuthi yiwuphi umhlaba awutshoyo.
Nxa esitsho abantu, wathi pho bamyekelelani uVulela evulela umntanakhe ukuthi achithe iHadlana yona yayithule.
Wazibuza uMaNgwenya ukuthi bamesabani uVulela. Wakuswela abamesaba khona. Wafunga ngaphakathi kwakhe ukuthi aluba ubevunula amabhetshu ngabe usezilahlele kuVulela; ambulale ingabe uyambulala. Kambe okungasikufa yikuphi? Yikuzinikela ekwenzeni okubi lokhu esikubona kuMaNgwenya. Yikuzonda bani esikubona kuMaNgwenya, ozonda aze asongele lomuntu osewatshonayo umkaVulela? Wathi uba umkaVulela ubesawadla amabele bekuzaba kuhle abaphansi bengabahlanganisanga enkunini, ngoba indlebe yomunye yayiyosala idojwa ngamakhanka.
Wakhohlwa uMaNgwenya ukuthi uyakangene eSontweni ngezinye insuku kukhuleke yena athi: “Siyekela imilandu yethu, njengoba sibayekela abalemilandu kithi.” Kunjalo ngabantu abathandaza lokho abangakwenziyo. Kuncwadi engcwele iBhayibhili, siyathola amazwi akhulunywa nguNkulunkulu athi: “Abantu laba bangikhonza ngendebe zemilomo kodwa inhliziyo zabo zikhatshana lami.” Kusobala ngoMaNgwenya ukuthi wayethandaza umthandazo oqotho kodwa engalandeli lokho okutshoyo.
Ngaleyondlela uNgenzile mubi ngoba wenza okubi kodwa kasuye yedwa ocaleke kulokho. UMaNgwenya ukhala ngokulahlekelwa ngumntwana uSilobile kodwa laye mubi okungabe kuyisijeziso. Kuthiwa wakukhohlwa lokhu uMaNgwenya ngenxa yenhliziyo ethi ingathontelwa lilahle elitshisayo, imthume okubi umuntu aze abe lenhloni esekhuphe okubi ngomlomo, kumbe eselesidumbu okutsho ukuthi uyabesebulele umuntu. Amagama akhulunywa nguMaNgwenya mabi kakhulu okufana lokuthi wayesebabulele labo akhuluma ngabo.
Angaze abebuthakathaka njani umuntu, kuthiwa liyamethekelela idlozi lomkhonto, abonakale nje ukuthi ngumuntu ngokubuya azikhuze. Wazikhuza laye uMaNgwenya nxa esethe yena aluba kungumhlabathi otshiwo nguMbengo ukuthi uyambona umuntu onjalo, kanti imihambaphansi pho seyaya ngaphi oNgenzile behamba ngokuthanda ubusuku nje? Yinkulumo embi le evela kuMaNgwenya efisela uNgenzile ukufa. Kuveza kuhle isaga esithi “ugandwa yini lenyoka zingasela mazinyo” sikhulunywa ngumuntu efisela omunye ukuthi avelelwe yibunzima obukhulu kumbe afe.
Ukugcwalisa isaga esithi “inyoni itshayelwa abadala” sikubona abakoMbengo sebethumela uNdlovu koVulela ukuthi ayetshela uVulela ukuthi amuphe umntanakhe. Isenzo sikaNgenzile sesisidla uyise uVulela. Siyithatha lapha lindaba ngeviki ezayo.
